Ray's Stories

Η αναγνωστική χρονιά φαίνεται πως κλείνει με ένα μυθιστόρημα-έκπληξη, από αυτά που δεν περιμένεις να είναι τόσο καλά όταν αρχίζεις να τα διαβάζεις.  Ο 40χρονος Μεξικανός Βιθέντε Αλφόνσο πατάει γερά στα βήματα των σημαντικότερων συγγραφέων της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής στηριζόμενος σε δύο πυλώνες: Αυτόν της καλής ιστορίας και εκείνον της αφήγησης, τέχνη την οποία κατέχει με το παραπάνω.  Κεντρικός αφηγητής της ιστορίας είναι ένας ψυχολόγος, ο οποίος έχει πάψει να ασκεί πλέον το επάγγελμά του, απόρροια της ιστορίας που μοιράζεται με τον αναγνώστη. Από την αρχή κιόλας μας κάνει γνωστό πως θα μιλήσει για τη ζωή δύο δίδυμων αδελφών, του Ρώμου και του Ρωμύλου Αγιάλα, οι οποίοι βρέθηκαν νεκροί με την επίσημη εκδοχή να μιλάει για αυτοκτονία. Ο Ρώμος Αγιάλα υπήρξε για χρόνια ασθενής του. Τα ονόματα παραπέμπουν στους -σύμφωνα με τη μυθολογία- φερόμενους ως ιδρυτές της Ρώμης, τα αδέλφια Ρώμο και Ρωμύλο, τα οποία μεγάλωσε μια λύκαινα και στη συνέχεια ένας βοσκός. Ψάχνοντας τα ...

Ο σπουδαίος Ασουλίν παίρνει το νήμα της αφήγησης από εκεί που το άφησε στο «Ξενοδοχείο Lutetia» ΕΔΩ.  Αυτή τη φορά το πεδίο της αφήγησης μεταφέρεται ανατολικότερα από το κατεχόμενο από τους Ναζί Παρίσι, στην μικρή πόλη του Ζιγκμαρίνγκεν, στα νοτιοδυτικά της Γερμανίας κοντά στα σύνορα με την Ελβετία και τη Γαλλία. Ο πύργος που δεσπόζει εκεί ανήκει στην οικογένεια των Χοεντσόλερν, μιας από τις πιο παλιές και αριστοκρατικές φαμίλιες της Γερμανίας που βρίσκει τις ρίζες της στην περίοδο της Αγίας Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Χρονικά η δράση τοποθετείται λίγο πριν το τέλος του πολέμου και το Ζιγκμαρίνγκεν επιλέγεται από τον Φύρερ ως το μέρος που θα φιλοξενήσει τη φιλοναζιστική κυβέρνηση του Βισύ, με λίγα λόγια τους Γάλλους δοσίλογους.  Η αφήγηση ανήκει στον Γιούλιους Στάιν, τον αρχιοικονόμο του πύργου των Χοεντσόλερν, μια φιγούρα που σε πολλούς αναγνώστες-λάτρεις της τηλεόρασης, παραπέμπει στον κύριο Κάρσον, τον οικονόμο της οικογένειας των Γκράνθαμ, στη σειρά Downton Abbey....

Αγγλία 1942. Το Λονδίνο είναι έρμαιο των γερμανικών βομβαρδισμών. Η Ένιντ Ρόουτς, μια 39χρονη γυναίκα, σχεδόν ολομόναχη στον κόσμο, που εργάζεται σε έναν εκδοτικό οίκο, έχει μετακομίσει σε μια μικρή παραποτάμια πόλη κοντά στην πρωτεύουσα προκειμένου να αποφύγει τις βόμβες.  Ζει σε ένα παλιό τεϊοποιείο το οποίο πλέον χρησιμοποιείται και από άλλους ενοίκους ως πανσιόν. Μαζί της συγκατοικούν 2 κυρίες, ένας μάλλον μοναχικός ηθοποιός και ο κ. Θουέιτς, μια φιγούρα βγαλμένη από τη γκάμα των «κακών» χαρακτήρων του Τσαρλς Ντίκενς. Είναι ο άνθρωπος που τα ξέρει όλα, που έχει άποψη για τα πάντα, κρυφοφιλογερμανός και με μια χαρακτηριστική τάση να κάνει τη ζωή της δεποινίδας Ρόουτς το λιγότερο άβολη. Η ζωή κυλά απελπιστικά μονότονα στην πανσιόν, υπό το καθεστώς ενός προγραμματισμού που ακόμα και ο ίδιος ο πόλεμος δεν μπορεί να παραβιάσει. Το πρωϊνό, το δείπνο, το τσάϊ, οι συνηθισμένες μικροκουβέντες της καθημερινότητας, οι επισκέψεις στη φτωχή τοπική βιβλιοθήκη κι ένα ποτό που και που σε μ...

Ας αρχίσουμε με τον τίτλο: Προκλητικά ωραίος, σε κάνει να θέλεις ν' ανοίξεις το βιβλίο, να διαβάσεις λίγες σελίδες... ωπ, την πάτησες. Το πήρες. Το πήρες και δεν έκανες άσχημα. Γιατί όλοι κάποια στιγμή θέλουμε να ξεφύγουμε από τα βαρύγδουπα αναγνώσματα, τα τούβλα της λογοτεχνίας, τις δύσκολες αφηγήσεις που αναγκάζεσαι να διαβάσεις ξανά και ξανά για να τις καταλάβεις. Μερικές φορές χρειάζεσαι ένα διάλειμμα από αυτά και το καλύτερο διάλειμμα από ένα βιβλίο είναι ένα... άλλο βιβλίο, γραμμένο διαφορετικά. Ο Μπάκμαν το πέτυχε αυτό. Αρχικά -δεν ξέρω αν ο Μπάκμαν είναι πατέρας- μπήκε θριαμβευτικά στην ψυχολογία ενός 8χρονου κοριτσιού, της Έλσας, που είναι και η βασική του ηρωίδα και την «ζωγράφισε» μέσα από το γραπτό του. Αμέσως, αμέσως, στις πρώτες 100 σελίδες την βάζει να βουτήξει στα βαθιά: να διαχειριστεί το θάνατο της αγαπημένης της γιαγιάς. Πολύ εύκολα αυτή η θεματολογία θα μπορούσε να μετατρέψει το πόνημα σε ένα μελό ανάγνωσμα, ωστόσο, ο Μπάκμαν αποφεύγει επιδέξια αυτήν την ...

Με τον αντικομμουνισμό του συγγραφέα διαφωνώ κάθετα. Τον συνάντησα αρκετές φορές στις σελίδες αυτού του ταξιδιωτικού βιβλίου, όπως συνάντησα και την αγάπη του για τη Ρωσία.  Συνεπώς αυτή εδώ η παρουσίαση θα αποφύγει τις πολιτικές κρίσεις -δεν έχει νόημα εξάλλου -   και θα μείνει στο ζουμί που δεν είναι άλλο από ένα σεργιάνι σε μέρη της Ρωσίας του σήμερα. Κομμάτια απ' το βιβλίο είχαν δημοσιευτεί σε συνέχειες στη λογοτεχνική επιθεώρηση Books Of Journal, εδώ, βρίσκεται το σύνολο των εντυπώσεων του συγγραφέα απ' τα ταξίδια του στη Ρωσία. Η γραφή είναι «δημοσιογραφική». Μεστή, απέρριτη, κινηματογραφική. Οι λογοτεχνικές πινελιές της ξεχωρίζουν στα κείμενα που αναφέρονται στους μεγάλους Ρώσους ποιητές και συγγραφείς του παρελθόντος, κείμενα που γράφονται επί τη ευκαιρία μιας επίσκεψης σε κάποιο μουσείο ή στο σπίτι κάποιου απ' αυτούς που έχει γίνει μουσείο. Οι σελίδες επίσης περιλαμβάνουν γενναίες δόσεις βότκας και κλασικών ρώσικων μεζέδων να τη συνοδεύουν, όπως είναι το αγγουρ...

Αυτή εδώ η πραγματεία, μόνον έτσι θα μπορούσα να την χαρακτηρίσω είναι πραγματικά απολαυστική. Προσπαθεί να απαντήσει, ενίοτε σοβαρά, άλλοτε με μπόλικο χιούμορ, διαχρονικά ερωτήματα βιβλιόφιλων ανά τον κόσμο. Πώς συνθέτεις τη βιβλιοθήκη σου; Πως ταχτοποιείς τα βιβλία σου; Τα έχεις χύμα, σκόρπια στα ράφια με έναν τρόπο που μόνο εσύ αναγνωρίζεις -μια δημιουργική ασάφεια που λένε- ή είναι τοποθετημένα αυστηρά πίσω από γυάλινες προθήκες όπου δεν τα βλέπει ούτε το φως του ήλιου;  Πώς είναι να είσαι συλλέκτης βιβλίων; Πόσες εκδόσεις μπορείς να αγοράσεις; Γιατί οι μεταχειρισμένες εκδόσεις ενίοτε είναι και 3 και 5 φορές πιο ακριβές απ' τις κανονικές; Πόσα δωμάτια θέλεις για να αναπτύξεις τη βιβλιοθήκη σου; Πόσα κτίρια ενδεχομένως; Ως που θα έφτανες προκειμένου να ζεις για να αγοράζεις μόνο βιβλία και να τα διαβάζεις; Πώς τα χρησιμοποιείς; Τα διαβάζεις με ευλάβεια προσέχοντας να μην τσακίσεις ούτε μια σελίδα ή τα κάνεις κομμάτι της καθημερινότητάς σου, κομμάτι της ζωής σου γράφοντας πάν...

Αυτό το καλοκαίρι ξαναδιάβασα Κινγκ. Είχα να τον πιάσω στα χέρια μου απ' τα 20 χρόνια μου -αν εξαιρέσω την ανάγνωστη του επτάτομου Μαύρου Πύργου πριν από καμιά δεκαετία.  Εδώ πρόκειται για μια πολυσέλιδη συλλογή διηγημάτων (κάποια ίσως λόγω όγκου και μόνο θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν νουβέλες) για την οποία ο συγγραφέας σημειώνει πως: «Κάποιες απ' αυτές τις ιστορίες έχουν προδημοσιευτεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ολοκληρώθηκαν τότε ή ολοκληρώνονται τώρα. Ώσπου να αποσυρθεί ένας συγγραφέας ή να πεθάνει το έργο του δεν είναι ολοκληρωμένο. Μπορεί να πάντα να βελτιωθεί και να αναθεωρηθεί». Θα ξεκινήσω λίγο ανάποδα την παρουσίαση αφού ευχηθώ χρόνια πολλά στον Στίβεν Έντουιν Κινγκ που χθες έκλεισε τα 70 του χρόνια. Αν θυμάμαι καλά το πρώτο βιβλίο του που έπεσε στα χέρια μου ήταν το «Κριστίν» -ένα ταλαιπωρημένο αντίτυπο των εκδόσεων Bell με πολύ ψιλά γράμματα- το οποίο και διάβασα εκεί στην ηλικία των 11,12 ετών, στα μέσα της δεκαετίας του 80. Η σχέση μου λοιπόν με τον Κινγκ κρ...

«Πόλεμος σημαίνει, να σκοτώνονται άνθρωποι μεταξύ τους που δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλον, για τα συμφέροντα ανθρώπων που γνωρίζονται μεταξύ τους, αλλά δεν αλληλοσκοτώνονται». Πολ Βαλερύ Μέρος αυτού του βιβλίου διαβαζόταν την περίοδο που είχε ξεσπάσει το νέο σήριαλ της διαμάχης για την εξίσωση του κομμουνισμού με το ναζισμό. Είναι ευχής έργον που για σύγχρονους ιστορικούς όπως ο Φερό, δεν τίθεται καν τέτοιο ζήτημα, αντιθέτως, με γνώμονα πάντα την καταγεγραμμένη Ιστορία και τις πηγές (πράγμα άγνωστο σε πολλούς... όψιμους αναθεωρητές της κυρίως εντός των τειχών), αναδεικνύει τις ευθύνες, αλλά και τις στρατηγικές κινήσεις κάθε πλευράς, από τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έως και τη λήξη του Δεύτερου. Ρούζβελτ, Χίτλερ, Στάλιν, Μουσολίνι, Ντε Γκολ, Χιροχίτο, Τσόρτσιλ. Επτά ηγέτες, επτά αυτοκρατορίες που πρωτοστάτησαν στο πεδίο της Ιστορίας που συγκλόνισε τον 20ο αιώνα. Μια αφήγηση που αρχίζει με το τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου και καταλήγει στο τέλος του Β', μέσα απ...

Μπορεί το ιστολόγιο να απείχε απ' τις δημοσιεύσεις για περίπου δύο μήνες, δεν απείχε, ωστόσο κι από την ανάγνωση. Το επόμενο διάστημα οι αναρτήσεις θα είναι πιο συχνές ώστε να παρουσιαστούν όλα τα βιβλία που διαβάστηκαν αυτό το διάστημα. Αρχίζουμε με την πιο πρόσφατη ανάγνωση, αυτή της νουβέλας του 19ου αιώνα, του Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φανύ, συγγραφέα της Βικτοριανής εποχής, σύγχρονο του Ντίκενς, ο οποίος, ομολογουμένως είχε μια ενδιαφέρουσα ζωή μιας και οι συνθήκες του βίου του, τού έδωσαν το προσωνύμιο «αόρατος πρίγκιπας». Γιατί; Επειδή, όπως φαίνεται απ' το αναλυτικό βιογραφικό του στην έκδοση, κατέληξε να ζει απομονωμένος στον πύργο του στην Ιρλανδία, να γράφει τις νύχτες και να κοιμάται τις μέρες. Λέγεται πως σ' αυτούς τους ρυθμούς τον οδήγησε ο θάνατος της γυναίκας του για τον οποίο αισθάνθηκε υπεύθυνος.  Σε κάθε περίπτωση και μόνο η ιστορία του συγγραφέα προκαλεί τον αναγνώστη στο τι μπορεί να περιμένει απ' αυτόν. Μια γοτθική ιστορία μυστηρίου; Μια νουβέλα μ...

Απ' το μπλακόνι κρέμεται η πλαγιά του λόφου. Μπορεί βέβαια να συμβαίνει και το ανάποδο, το μπαλκόνι να κρέμεται στην πλαγιά. Όπου κι κοιτάξω πέτρα και νερό, χώμα και νερό, το κυκλαδικό τοπίο. Πέρα, στο βάθος, η Κύθνος μοιάζει με ακίνητο καράβι που ξέμεινε καταμεσής του πελάγου.  Είναι Κυριακή πρωί, ο ελληνικός καφές κρυώνει στο φλυτζάνι, το τσιγάρο αργοσβήνει στο τασάκι, τα τζιτζίκια τραγουδάνε από νωρίς. Οι καμπάνες της εκκλησίας αντιλαλούν στην μικρή κοιλάδα. Τόπους, τόπους στο τοπίο ξεχωρίζουν καλαμιές και ελιές. Ο δρόμος ως κάτω στο χωριό, πικρίζει απ' τις δάφνες.  Χώμα, νερό και πέτρα. Με μικρές παραλλαγές σε κάθε κομμάτι γης. Κάθε νησί μοιάζει το ίδιο αλλά δεν είναι το ίδιο. Η ρίγανη γαργαλάει τα ρουθούνια. Η ρίγανη αγαπάει τις Κυκλάδες. Κάτω απ' το μπαλκόνι είναι φυτεμένη μια ροδακινιά. Στον κορμό της χουζουρεύουν δύο γάτες.  Δε νομίζω πως υπάρχει πουθενά νησί στον κόσμο που να το αγαπούν τόσο πολύ οι γάτες και το νησί ν' ανταποδίδει αυτή την αγάπη. Κάποτε...

«Η οικογένεια είναι ένα μελόδραμα στο οποίο ο καθένας παραπονιέται για τον ρόλο του και ζηλεύει τον ρόλο των άλλων». Ο τίτλος του βιβλίου, ιντριγκαδόρικος. Το εξώφυλλο, εξαιρετικό. Το περιεχόμενο, απολαυστικό. Συμπέρασμα: ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα. Το βιβλίο αυτό έχει δύο παράλληλες αναγνώσεις. Την πολιτική και την προσωπική. Εννοείται πως κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης η μία μπαίνει στα χωράφια της άλλης και, εξάλλου, αυτό είναι και μεγάλο στοίχημα του συγγραφέα, να παραθέσει και να κρίνει -μαζί και ο αναγνώστης- μια ιστορία, την δική του και της οικογένειάς του, απ' όλες τις πλευρές της. Όποιοι βιαστούν να χαρακτηρίσουν το βιβλίο αυτό «αντικομμουνιστικό», είτε Αριστεροί -καταδικάζοντάς το- είτε Δεξιοί -χαιρετίζοντάς το- μάλλον δεν κατάλαβαν τίποτα απ' το δεύτερη ή την πρώτη παράλληλη ανάγνωσή του (το ποια έχει προτεραιότητα είναι προσωπικό ζήτημα του καθενός). Σημαίνει πως έμειναν στην πολιτική διάσταση και άφησαν εντελώς απ' έξω την ανθρώπινη θέαση των πραγμάτων. Με...

Η Γερμανία του μεσοπολέμου. Η Γερμανία της ήττας και των πολιτικών ανακατατάξεων με το ναζισμό να θεριεύει μέρα με τη μέρα. Η ριγμένη στο καναβάτσο Γερμανία και ο λαός της που υποφέρει. Ανεργία, χαμηλοί μισθοί, φτώχεια, καμία προοπτική για το μέλλον. Ο Γιοχάνες Πίνεμπεργκ, ο ήρωας του μυθιστορήματος του Φάλαντα, είναι ένας νεαρός πωλητής σε μια επαρχιακή πόλη που απ' την αρχή του βιβλίου μπαίνει στα δύσκολα. Καλείται να ζητήσει σε γάμο την φίλη του Έμα, την οποία έχει αφήσει έγκυο. Φτωχοί και οι δύο, το μόνο που έχουν να αντιτάξουν στην οικονομική κρίση που δεσπόζει στη χώρα, είναι τα νιάτα τους και η πίστη τους πως μπορούν να τα καταφέρουν κάνοντας αιματηρές οικονομίες και αρκούμενοι στα απολύτως απαραίτητα.  Σύντομα θα δεχθούν το πρώτο χαστούκι και θα αναγκαστούν να φύγουν απ' τη μικρή επαρχιακή πόλη και να καταφύγουν στο Βερολίνο, εκεί που η μητέρα -με πολλά εισαγωγικά- του Γιοχάνες, τους υπόσχεται ένα καλό δωμάτιο και δουλειά για τον γιο της.  Πολύ γρήγορα θα διαπισ...

Αυτή η συλλογή με τις μικρές ιστορίες μου άρεσε ιδιαίτερα. Είχε κάτι το απίστευτα οικείο για μένα που δεν μεγάλωσα στο Μετς -στα σύνορα με το Παγκράτι- αλλά ζω στην περιοχή -με κάποια μικρά διαλείμματα- εδώ και 13 χρόνια. Συνεπώς, ο Λέντζος, ο Μεγαρίτης, το Κόρονετ, το Άλσος, η Ερατοσθένους, η Αρχιμήδους, η Ευτυχίδου, η Σπύρου Μερκούρη, είναι κομμάτια μιας μονότονης πλην αγαπημένης και ενίοτε νοσταλγικής καθημερινότητας. Κάπως έτσι είναι και τα κείμενα του Γιάννη Μπασκόζου: Γραμμένα με αρκετή δόση νοσταλγίας για το Παγκράτι-Μετς μιας άλλης εποχής, τόσο κοντινής όσο και μακρινής ταυτόχρονα. Οι εποχές όπου ο Λέντζος βρισκόταν στην κορυφή της αναγνωρισιμότητάς του, που το Άλσος Παγκρατίου ήταν το μέρος για συναυλίες μουσικών γκρουπ που ψάχνονταν, σε μια Αθήνα που επιχειρούσε να εκμοντερνιστεί και να αποκτήσει ένα προφίλ περισσότερο ευρωπαϊκό. Αξίζει να το διαβάσει κανείς και στη συνέχεια να κάνει μια βόλτα στα μέρη που περνάνε απ' τις σελίδες του βιβλίου. Εκεί που ο Μεγαρίτης έγι...

Με μια συλλογή διηγημάτων κλείνει το μικρό αφιέρωμα στους Έλληνες συγγραφείς, εκεί γύρω στα σαράντα. Το διήγημα, το αγαπημένο και δύσκολο συνάμα, η τέχνη του να μπορείς να συμπυκνώνεις σε λίγες λέξεις ένα ολόκληρο σύμπαν, μια τέχνη στην οποία η ελληνική λογοτεχνία έχει παράδοση, μεγαλύτερη απ' το μυθιστόρημα.  Δέκα διηγήματα περιλαμβάνει αυτή εδώ η συλλογή, μεσαίου κατά κύριο λόγο μεγέθους, με την έμπνευση να αντλείται απ' την καθημερινότητα της πόλης κυρίως, και λιγότερο από εκείνη της επαρχίας. Άμεση και καθημερινή η γραφή της Σπινάσα, δίχως πολλά λογοτεχνικά-καλολογικά στοιχεία αλλά με μια εξαιρετική ευθύτητα που πηγάζει απ' τον πυρήνα των θεμάτων που διαπραγματεύεται.  Διαβάζοντας τα διηγήματα της Σπινάσα δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς πολλά πράγματα. Η εξέλιξη των ιστοριών είναι τόσο άμεση, οι ανατροπές μένουν -και σωστά- για το τέλος και κάθε τέλος σε βρίσκει με την εντύπωση πως μόλις ήπιες ένα πολύ δυνατό σφηνάκι.  Απ' το πρώτο διήγημα της συλλογής, «Κρύοι...

Νομίζω πως αν αυτό το βιβλίο έπεφτε στα χέρια του Γιώργου Λάνθιμου, θα ήταν πολύ πιθανό η Κατερίνα Μαλακατέ να βρεθεί στις Κάννες και να βολτάρει πάνω στο κόκκινο χαλί.  Η γενιά των ελλήνων λογοτεχνών -εκεί γύρω στα 40- συνεχίζει να μας εκπλήσσει, καθώς φαίνεται ότι έχει αφήσει πίσω της το αφηγηματικό ύφος και τις τεχνικές που χαρακτήρισαν τη συγγραφική γενιά της μεταπολίτευσης.  Το «Σχέδιο» είναι μια αλληγορία 224 σελίδων, με πολιτικές, φιλοσοφικές και υπαρξιακές προεκτάσεις. Πάνω απ' όλα, όμως, είναι ένα βιβλίο που «μένει» στη συνείδηση του αναγνώστη. Όχι γιατί κινείται σ' ένα πλαίσιο που έχουν πιάσει άλλοι συγγραφείς στο παρελθόν και με ακόμα μεγαλύτερη μαεστρία, αλλά επειδή η κεντρική ιδέα του είναι ανεξάντλητη και αν έχεις τα κότσια να την πιάσεις και να την αναπτύξεις, τότε έχεις βάλει και συ το δικό σου λιθαράκι στην σειρά των βιβλίων που γράφτηκαν γι' αυτήν. Η Μαλακατέ κινείται πάνω στο ερώτημα τι θα γινόταν αν... Τι θα γινόταν λοιπόν αν σ ένα δημοψήφισμα γι...