Ray's Stories

Οι μαρτυρίες, οι ανέκδοτες ιστορίες, η περιγραφή τού πως ήταν ο κόσμος κάποτε, όχι μέσα απ' τη λογοτεχνική αφήγηση, αλλά μέσα απ' τα μάτια εκείνων που είδαν και έζησαν, άκουσαν κι έμαθαν, με ελκύουν ως αναγνώστη. Όταν μάλιστα η θεματολογία αναφέρεται στη δημοσιογραφία και στη λογοτεχνία ταραγμένων εποχών, είναι δύο οι λόγοι παραπάνω για ν' ασχοληθείς. Το βιβλίο του Γιώργου Λεονταρίτη, ο οποίος έχει εργαστεί απ' το 1958 σε πολλές εφημερίδες, καλύπτει μια χρονική περίοδο απ' τις αρχές του 20ου αιώνα και φτάνει κατά βάση μέχρι τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 60, με κάποιες διάσπαρτες αναφορές και στην περίοδο της Χούντας.  Αντικείμενό του, οι δημοσιογράφοι και λογοτέχνες της Αριστεράς, που σε αρκετές περιπτώσεις ήταν άνθρωποι που συγκέντρωναν και τις δύο ιδιότητες.  Απ' τις σελίδες του βιβλίου - το οποίο διαβάζεται ευχάριστα, δεν σε μπουκώνει - μιας και είναι γραμμένο δημοσιογραφικά, ζωντανά δηλαδή, συναντάμε γνωστές και άγνωστες μορφές στο ευρύ κοινό, ...

Δεύτερο μεγάλο καταφύγιο πίσω απ' τις σελίδες των βιβλίων είναι η μουσική. Φέτος δεν άκουσα όσα θα επιθυμούσα, δεν ασχολήθηκα τόσο πολύ με τις νέες κυκλοφορίες. Απ' τη μια η εξαντλητική και απαιτητική δουλειά στην εφημερίδα, απ' την άλλη η επικαιρότητα ενός βασανιστικού καλοκαιριού, με έπνιξαν. Στο καπάκι, εκεί στα τέλη Σεπτέμβρη, τη μέρα που θα έπαιρνα επιτέλους ολιγοήμερη άδεια για να «αδειάσω», ήρθε το τραγικό νέο για τον απροσδόκητο χαμό ενός αδελφικού φίλου. Με βρήκε στο δρόμο, οδηγώντας. Έμεινα για μισή ώρα στην άκρη της εθνικής, καπνίζοντας, προσπαθώντας να συνειδητοποιήσω εκείνο που νόμιζα πως είναι ψέμα. Πως δεν αφορά εμένα. Άρεσε και σ' εκείνον πολύ η μουσική. Άλλωστε, σε ραδιοφωνικό σταθμό γνωριστήκαμε, 18 χρόνια πριν. Δουλέψαμε μαζί, κάναμε εκπομπές μαζί, εκείνος φρόντιζε συχνά να καλύπτει τα κενά μου απ' το ελληνικό ρεπερτόριο, εγώ πάλι τα δικά του απ' το ξένο. Κι όλα αυτά τα χρόνια μοιραστήκαμε τις ίδιες αγωνίες -προσωπικές και επαγγελματικές- μ...

Απ’ τα χέρια μου αυτή τη χρονιά πέρασαν καμιά 40αριά βιβλία. Δύο-τρία με απογοήτευσαν πλήρως. Κάποια άλλα, 5-6, δεν ήταν ο καιρός τους να τα πιάσω απ’ ότι φάνηκε και πήγαν στο ράφι, περιμένοντας μια νέα ευκαιρία στο μέλλον. Εκείνα που διάβασα, παρουσιάστηκαν εδώ, στο Ray ’ s Stories . Απ’ αυτά λοιπόν θα ξεχωρίσω τα πέντε κορυφαία της χρονιάς κατ’ εμέ. Όταν λέω της χρονιάς, αναφέρομαι στην αναγνωστική μου χρονιά και όχι ειδικά σε βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2015. Άλλωστε, οι νέες εκδόσεις καλύπτουν πάντα ένα ποσοστό 10-15% των βιβλίων που διαβάζω. Αποχαιρετούμε αναγνωστικά το 2015 και καλωσορίζουμε το 2016. Να είμαστε καλά, να διαβάζουμε. Αντίστροφη μέτρηση λοιπόν…. Στο νούμερο 5, το «Κατά Μόνας», του Αργεντινού Αντρές Νέουμαν, εκδ. Opera . Γιατί; Πρώτα απ’ όλα γιατί ασχολείται με την ασθένεια και το θάνατο. Λίγοι συγγραφείς το κάνουν και ο Νέουμαν το έκανε καλά. Ο σκελετός του βιβλίου βασίζεται στις αφηγήσεις τριών ανθρώπων που αποτελούν μια οικογένεια: Ο πατέρας, ο Μά...

Άλλο ένα βιβλίο για το Βερολίνο του μεσοπολέμου, άλλο ένα βιβλίο για την εύθραυστη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και για τις μέρες εκείνες που έφεραν τελικά στον Χίτλερ στην εξουσία.  Το σημαντικό στοιχείο εδώ, είναι πως ο Κρίστοφερ Ίσεργουντ έζησε στο Βερολίνο εκείνων των ημερών. Το άλλο είναι ο ένας απ' τους δύο ήρωές του: Ο αξιότιμος κ. Άρθουρ Νόρις.  Ο αφηγητής γνωρίζεται με τον κ. Νόρις σ' ένα τρένο, με προορισμό το Βερολίνο του 1932. Το ύφος, οι τρόποι του, το στυλ του, τον κερδίζουν απ' την πρώτη στιγμή. Ο κ. Νόρις σίγουρα δεν περνά απαρατήρητος. Ίσως είναι περισσότερο... Άγγλος σε τρόπους και ομιλία και απ' τον ίδιο τον αφηγητή.  Στο Βερολίνο οι δύο άνδρες θα κάνουν στενή παρέα κι από εδώ αρχίζει το ζουμί της ιστορίας. Ο κ. Νόρις είναι ένας μυστικοπαθής άνθρωπος που λέει μόνο όσα θέλει να πει. Τραβιέται σε βρόμικα καταγώγια της πόλης, χαριεντίζεται σε υπέρμετρο βαθμό με πόρνες, ενώ την επόμενη στιγμή μπορεί να δειπνήσει στο πιο σικάτο εστιατόριο, παρέα με Πρώσους...

Έπιασε κρύο, ο Χειμώνας ήρθε και μαζί του έφερε την Ρωσική Λογοτεχνία. Εκείνη που την απολαμβάνεις καλύτερα αυτή την εποχή, διαβάζοντας για το χιόνι που πέφτει σιωπηλά στις στέγες, για τους ανθρώπους που ζεσταίνονται μ' ένα ποτήρι βότκα ή με μια κούπα τσάι. Για τους μελαγχολικούς περιπάτους πλάι στο παγωμένο ποτάμι, για το γκρίζο του ουρανού που καθρεφτίζεται στην άνυδρη στέπα. Ο Γκάρσιν έγραψε μόνο διηγήματα στη σύντομη ζωή του. «Το Κόκκινο Λουλούδι» είναι το πιο γνωστό απ' αυτά και επαινέθηκε ιδιαίτερα από συγγραφείς και κριτικούς μετέπειτα. Κατ΄ εμέ ωστόσο, τον αναγνώστη του, το «Κόκκινο Λουλούδι» δεν είναι το κορυφαίο αυτής εδώ της συλλογής. Θα προτιμήσω το «Παραμύθι του Βάτραχου και του Ρόδου» που μου θύμισε τον ρομαντισμό του Όσκαρ Ουάιλντ (ίδια εποχή έδρασε και ο Γκάρσιν) και σίγουρα θα υποκλιθώ στο «Ναντιέζντα Νικολάγιεβνα», ένα διήγημα έντονα σκιαγραφημένων χαρακτήρων με ιδιαίτερη σπουδή στην ψυχολογία τους, χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ρώσων συγγραφέων της εποχής ...

Αυτή η νουβέλα καταγράφει το κυνηγητό ενός ανθρώπου, απ' την πρώτη έως την τελευταία σελίδα.  Ο Τσίλλιχ υπήρξε εξέχων μέλος των Ταγμάτων Εφόδου (SA) του Χίτλερ. Πέρασε από αρκετά στρατόπεδα και φρόντισε να εκτελεστούν χιλιάδες κρατούμενοι. Το Τέλος του πολέμου τον βρίσκει πίσω στο χωριό του, νοικοκύρη πια, ανάμεσα στη γυναίκα και τα παιδιά του, να εκλιπαρεί για την Ειρήνη αφού όλα αυτά τα... δυσάρεστα τελείωσαν. Σωστός νοικοκύρης. Η τυχαία συνάντησή του μ' ένα παρ' ολίγον θύμα του, θα αλλάξει άρδην τη ζωή του. Ο Φόλπερτ υπήρξε κρατούμενος σ' ένα απ' τα στρατόπεδα απ' τα οποία πέρασε ο Τσίλλιχ και τον αναγνωρίζει. Πριν προλάβει να τον πιάσει, ο Τσίλλιχ ξεφεύγει.  Η Ζέγκερς μέσα σε 80 σελίδες καταφέρνει να σε γεμίσει με απόγνωση. Είναι η ίδια απόγνωση που βιώνει ο Τσίλλιχ ο οποίος ανεβοκατεβαίνει κάμπους, μπαινοβγαίνει σε πόλεις και χωριά προκειμένου να σωθεί, να μην τον ανακαλύψουν και τον κρεμάσουν.  Το σπουδαιότερο; Δεν φαίνεται να έχει τύψεις για όσα έκ...

«Γιατρέ, πιστεύετε στην ύπαρξη της ψυχής;» «Ναι» «Τότε πού είναι;». «Η ψυχή είναι ρήμα, κι όχι ουσιαστικό». Θα ξεκινήσω ανάποδα. Όχι απ' το βιβλίο μα απ' τον συγγραφέα. Και θα τα βάλω με τους Έλληνες εκδότες που τόσα χρόνια έχουν αφήσει ανεκμετάλλευτο αυτόν τον πραγματικά σπουδαίο Βρετανό δημιουργό και τον έχουν στα αζήτητα. Η έκδοση τριών βιβλίων του στα ελληνικά, απ' τον οίκο «Ελληνικά Γράμματα» είναι σαν να μην έγινε ποτέ, μιας και ο οίκος έκλεισε και μόνο αν σταθείς τυχερός θα βρεις κάποιο αντίτυπο, ίσως σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο. Απ' την άλλη βέβαια, δεν θα ξεχάσω την απίστευτη πονηριά ορισμένων βιβλιοπωλών που πριν από τρία χρόνια είχαν ένα κάποιο στοκ απ' το βιβλίο «Ο Άτλας του Ουρανού» το οποίο και πωλούσαν σε χαμηλή τιμή -κάπου 6 ευρώ για σχεδόν 900 σελίδες- και μόλις κυκλοφόρησε η ταινία των αδελφών Γουατσόφσκι, το βιβλίο εκτοξεύτηκε στα 30 και 35 ευρώ!  Οι εκδόσεις «Τόπος» πόνταραν σ' έναν σπουδαίο συγγραφέα και ελπίζω το στοίχημα να τους ...

Τελειώνεις το βιβλίο και αμέσως μετά πας και στέκεσαι μπροστά στη βιβλιοθήκη σου. Διακρίνεις τίτλους, συγγραφείς, το βλέμμα σου πλανιέται πάνω στ' αγαπημένα βιβλία, ενδεχομένως το χέρι σου να χαϊδέψει τις ράχες ορισμένων εξ αυτών.  Την ίδια ώρα ξυπνούν αναμνήσεις, σε κυριεύουν σκέψεις, πότε διάβασες αυτό ή το άλλο, από που το αγόρασες, σε ποια συναισθηματική κατάσταση βρισκόσουν εκείνη την εποχή, ποια εντύπωση σου έκανε, ποιο θεώρησες ως και όχι τόσο πετυχημένη αγορά κ.λπ., κ.λπ.  Μετά κάνεις το άλλο. Κρατάς στη βιβλιοθήκη σου τα πραγματικά σπουδαία βιβλία, αυτά που ΕΣΥ θεωρείς σπουδαία και αφαιρείς τα υπόλοιπα. Κοιτάζεις την βιβλιοθήκη σου ξανά. Έχεις μπροστά σου ένα μικρό Au Bon Roman.    Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλιοπωλείου που βρίσκεται στο επίκεντρο του μυθιστορήματος της Κοσέ και που αποτελεί το ουτοπικό όνειρο κάθε βιβλιόφιλου. Ένα μέρος που θα συγκεντρώνει την αφρόκρεμα της λογοτεχνίας, τα καλύτερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ, τα βιβλία που αποδεί...

Στην κρύπτη των Καπουτσίνων βρίσκεται θαμμένος ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ, ο προτελευταίος των Αμβούργων. Μαζί του είναι θαμμένη και η Μοναρχία, η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Το τέλος των Αυτοκρατοριών όπως τις γνώρισε ο κόσμος για χρόνια, αναδύεται μέσα απ' τις σελίδες αυτού του βιβλίου, το οποίο κλείνει τον κύκλο που άνοιξε ο Ροτ με το περίφημο μυθιστόρημά του «Εμβατήριο Ραντέτσκυ». Στο προσκήνιο, ήρωας είναι πάλι ένας Φον Τρότα, απόγονος εκείνου που έσωσε τη ζωή του αυτοκράτορα στην μάχη του Σολφερίνο. Μόνο που η κατάσταση πλέον στην αυτοκρατορία, αλλά και στην Ευρώπη είναι εντελώς διαφορετική απ' ότι ήταν στα μισά του 19ου αιώνα. Τα σύννεφα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου πλησιάζουν απειλητικά, τα θεμέλια της Αυστροουγαρίας τρίζουν για τα καλά και μεις γινόμαστε μάρτυρες μιας κοινωνίας που γνωρίζει ότι βαδίζει προς την πτώση της, αλλά δεν κάνει τίποτε να το αποτρέψει. «Δεν είμαι δειλός. Απλώς είμαι ανίκανος» , θα ομολογήσει κάποια στιγμή ο ήρωας και σ' αυτά ...

«Ήταν και πολύ όμορφη και η ομορφιά καταστρέφει τον άνθρωπο...» Πανωραία, η γυναίκα της Πάτρας  Φυγή απ' τη Λογοτεχνία για λίγο και επαφή με περισσότερο δημοσιογραφικά βιβλία. Τρία έχουν πέσει στα χέρια μου αυτήν την περίοδο και σήμερα παρουσιάζω το ένα. Ένα βιβλίο που αφορά σε Γυναίκες που σημάδεψαν την εποχή τους, όπως και η εποχή τους, σε αντάλλαγμα, σημάδεψε τις ίδιες.  Λούλα Αναγνωστάκη, Μαλβίνα Κάραλη, Λένα Πλάτωνος, Μπέμπα Μπλανς, Γιώτα Γιάννα και Σεβάς Χανούμ, κατά κόσμον Σεβαστή Παπαδοπούλου. Το βιβλίο κλείνει με την γυναίκα της Πάτρας, την Πανωραία.  Ιστορίες γυναικών μέσα από καπνούς τσιγάρων, βελούδινα υπόγεια, καημούς που αναδύονται από δίσκους γραμμοφώνου, βροχερές μέρες που αποτυπώνουν τα ίχνη τους σε θολωμένα τζάμια. Εξομολογήσεις γυναικών στον δημοσιογράφο που τις προσέγγισε με σεβασμό και σιωπή και τις άφησε να μιλήσουν. Κουβέντες σκόρπιες, λόγια από εδώ κι εκεί που μπορεί να φαίνονται ατάκτως ερριμμένα, ωστόσο στο σύνολό τους αποτυπώνονται μ...

«History became legend... legend became myth». Galandriel, The Lord of The Rings (The Fellowship of the Ring) Αυτό το βιβλίο εξιστορεί τον θρύλο ενός ανθρώπου. Τον θρύλο που έγινε μύθος. Και αφήνει τον αναγνώστη με μια πικρή γεύση στο στόμα για την κατασκευή των θρύλων. Για την πραγματική διάσταση των γεγονότων και της ίδιας της ιστορίας. Για τα όρια ανάμεσα στη μυθοπλασία και στην πραγματικότητα.  Η αρχή, αλλά και το στήσιμο του βιβλίου με τη μορφή μικρών συνεντεύξεων προκειμένου να αποκαλυφθεί ο μύθος, μου θύμισε το «Συνέντευξη μ' έναν βρικόλακα» της Αν Ράις. Εκεί που ο Λούις μιλά για τον Λεστάτ, τον μέντορά του. Μου θύμισε επίσης και το «Στάσου Πλάι μου», του Στίβεν Κινγκ, βιβλίο που ανέδειξε μοναδικά το πέρασμα απ' την εφηβεία στην ωριμότητα μιας παρέας παιδιών.  Βρισκόμαστε στην Ισπανία του 1978, τρία μόλις χρόνια μετά την πτώση της 35χρονης δικτατορίας του Φράνκο. Τόπος δράσης είναι η Χερόνα, μια επαρχιακή πόλη της Καταλωνίας. Εκεί ζει ο Ιγνάθιο, ο αφηγητής, ένα...

Δεν ξέρω γιατί δεν μπορώ να ξεφύγω απ' το Βερολίνο του μεσοπολέμου και οι επιλογές μου τριγυρίζουν γύρω απ' αυτό. Ίσως επειδή  αυτή  η ιστορική περίοδος ασκεί μια γοητεία πάνω μου, λόγω των όσων διημείφθησαν κατά την διάρκειά της, ενώ παράλληλα αποδεικνύεται διαχρονική υπόθεση, αν αναλογιστεί κανείς τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα.  Βρισκόμαστε λοιπόν στο Βερολίνο του 1919. Η Γερμανία έχει βγει από έναν πόλεμο που τον ακολούθησε μια ατιμωτική γι' αυτήν συνθήκη. Το πολιτικό σκηνικό τόσο στη χώρα όσο και στην Ευρώπη είναι εύθραυστο. Οι Γερμανοί πασχίζουν να σταθούν στα πόδια τους υποστηρίζοντας όπως, όπως το εγχείρημα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.  Η πόλη μετράει πληγές απ' την επανάσταση των Σπαρτακιστών η οποία πνίγηκε στο αίμα. Σ' αυτό το σκηνικό ζει και δρα ο επιθεωρητής της Κρίπο (Κριμινάλ Πολιτσάι) Νικολάϊ Χόφνερ, μισός Ρώσος και εβραϊκής καταγωγής. Ο Χόφνερ θα βρεθεί αντιμέτωπος μ' έναν κατά συρροή δολοφόνο, ο οποίος σκοτώνει γυναίκες και αφ...

Ίσως είμαι απ' τους λίγους αναγνώστες του Κερ στην Ελλάδα που τον γνώρισαν... ανάποδα. Ομολογώ ότι δεν έχω διαβάσει ακόμα την «Τριλογία του Βερολίνου», τα βιβλία δηλαδή που τον έκαναν γνωστό και στη χώρα μας, αλλά άρχισα απ' το αμέσως επόμενο, την «Μοιραία Πράγα». Ακολούθησε το «Άνθρωπος χωρίς Ανάσα» και η... δική μου τριλογία κλείνει σήμερα με το τελευταίο πόνημά του που εκδόθηκε στα ελληνικά, το «Φλόγα που Σιγοκαίει». H συνταγή του Κερ είναι απλή και ίσως εκεί οφείλει την επιτυχία του: Συνδυάζει τη νουάρ λογοτεχνία με ιστορικά γεγονότα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπως τα βιώνει ο ήρωας των βιβλίων του, ο δαιμόνιος πρώην αστυνομικός-ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ.  Η γραφή δεν διεκδικεί υψηλές δάφνες λογοτεχνίας - και γιατί να το κάνει άλλωστε; Είναι όμως άμεση, παραστατική, υποβλητική, εμπλουτίζοντας την πλοκή με πραγματικά ιστορικά γεγονότα, λίγο love story και να, έχεις 500 σελίδες μπροστά σου τις οποίες κυριολεκτικά «ρουφάς» για να φτάσεις στο τέλος. Τον Κερ ΔΕΝ τον ...