Η Ενοχή της Αθωότητας της Ιωάννας Μπουραζοπούλου
Δύσκολο πράγμα η Δημοκρατία. Και ακόμα πιο δύσκολη η εφαρμογή της.
Αυτό το βιβλίο ήταν μια έκπληξη για μένα. Αποτέλεσε δώρο στα γενέθλιά μου με την ατάκα της φίλης που μου το έδωσε: "θα σου αρέσει πολύ". Μπορώ να πω ότι είχε απόλυτο δίκιο γιατί βιβλία σαν κι αυτά με κάνουν να πιστεύω ότι υπάρχει μέλλον στην ελληνική λογοτεχνία το οποίο ξεφεύγει απ' το ιστορικό πλαίσιο του Εμφυλίου ή της Χούντας, ξεφεύγει από μια περίεργη μιζέρια η οποία - κατά την άποψή μου - έχει διαποτίσει τη γενιά των ελλήνων λογοτεχνών που βρίσκονται εκεί γύρω στα 50 - 60.
Νέες ιδέες λοιπόν. Όχι τόσο στο περιεχόμενο καθώς η παρθενογένεση μας τελείωσε νωρίς, όσο στην παρουσίαση, στην τεχνική, στο δέσιμο των ηρώων και της πλοκής, στο πως θα ειπωθούν τα πράγματα. Από εκεί ξεκινάμε.
"Η Ενοχή της Αθωότητας" είναι κατά βάση ένα πολιτικό βιβλίο σε γοτθικό περιβάλλον με αρκετές δόσεις σουρεαλισμού. Η ουσία κρύβεται άλλοτε στους συμβολισμούς και άλλοτε στις ατάκες. Υπάρχουν κομμάτια στο βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις ξανά και ξανά καθώς μοιραία καλείσαι και συ ν' απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει. Ομολογώ ότι δεν ήταν λίγες οι φορές που προβληματίστηκα, που ξεφύσησα, που γύρισα πίσω να βρω τους συνδετικούς κρίκους, που άφησα το βιβλίο στην άκρη και έμεινα να σκέφτομαι...
Ναι, δύσκολο πράγμα οι έννοιες δημοκρατία, ελευθερία, προσωπική επιλογή, ευθύνη, βούληση, δύσκολο πράγμα να είσαι Πολίτης και όχι κάτοικος. Κι αν π.χ. για τον σοσιαλισμό οι αγώνες για την ταξική συνείδηση συνεχίζονται και μετά την πολυπόθητη επανάσταση, η Επανάσταση μέσα σε μια Δημοκρατία τι ευθύνες μπορεί να επιφέρει;
Πώς θέτονται όλα αυτά τα ερωτήματα;
Η υπόθεση του βιβλίου λαμβάνει χώρα σ' ένα μετακαπιταλιστικό μέλλον σε μια Ευρώπη όπου οι μικροαστοί έχουν ξεφύγει απ' το ρόλο του κομπάρσου κι έχουν κάνει τη δική τους επανάσταση. Απ' αυτή την ιστορία προέκυψε ένα κοινό πολίτευμα, η Συντεχνιακή Δημοκρατία η οποία αποτελείται από 9 κάστες: Διανοούμενοι, Καλλιτέχνες, Θεραπευτές, Κατασκευαστές, Ιερείς, Δικαστικοί, Έμποροι, Θετικοί και Φύλακες. Οι κάστες αυτές διαιρούνται σε άλλες μικρότερες ανάλογα με τη φύση του Επαγγέλματος του καθενός. Στην Ευρώπη αυτή δεν υπάρχουν πλέον Πολίτες, υπάρχουν Επαγγελματίες. Η κοινωνία δεν είναι αταξική, υπάρχουν οι "σπουδαίοι" στον αφρό και η πλέμπα στον πάτο. Ωστόσο, τυπικά έστω, δίνεται η δυνατότητα της ανέλιξης εντός της ΙΔΙΑΣ κάστας ενώ αποδοκιμάζεται σφόδρα η μετακίνηση σε άλλη. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτός που διέπραξε το έγκλημα της αποστασίας θεωρείται πλέον παρίας για τη Δημοκρατία.
Ήρωάς μας είναι ο Ιωσήφ Εράλης, ένας νεκρομπαρμπέρης, μέλος της χαμηλότερης υποκάστας των Καλλιτεχνών. Με τα ξυράφια του κουρεύει τους νεκρούς φυλακισμένους στην Πόλη των Φυλάκων, τη Σαλονίκη η οποία στη Συντεχνιακή Δημοκρατία έχει το ρόλο της φυλακής της Ευρώπης.
Μαζί του θα γνωρίσουμε και τον Πελαργό - παρανόμι λόγω του ύψους του - ο οποίος είναι εκφωνητής επικήδειων λόγων, μέλος της χαμηλότερης υποκάστας των Διανοούμενων. Ο καθένας για τους δικούς του λόγους θεωρείται "παρίας" απ' τη Δημοκρατία αλλά θα κληθούν να παίξουν το βασικότερο ρόλο στο μεγαλύτερο στοίχημά της. Την Επανάσταση μέσα στην Επανάσταση: Τη διαχείριση του Αγαθού του Θανάτου το οποίο στην εν λόγω κοινωνία είναι σημαντικότερο και από εκείνο της Ζωής.
είναι τα λόγια που απεικονίζονται στον θυρεό της Συντεχνιακής Δημοκρατίας με τον Ουροβόρο Όφι να δεσπόζει πάνω απ' αυτά.
Δυστυχώς όταν γράφεις για ένα βιβλίο δεν μπορείς να πεις πολλά για την πλοκή ώστε να μην στερήσεις τη χαρά της ανακάλυψης σ' αυτόν που επιθυμεί να το διαβάσει. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι δύο ήρωες θα ξεκινήσουν ένα οδοιπορικό στην Ευρώπη, επισκεπτόμενοι 8 πόλεις - κάστες συνοδεύοντας έναν Φυλακισμένο.
Ο Φυλακισμένος είναι Αθώος ωστόσο απειλείται με την ποινή του Θανάτου (του υπέρατου αγαθού). Ένορκοι στη δίκη είναι όλοι οι κάτοικοι της Ευρώπης οι οποίοι πρέπει ν' αποφανθούν εάν η αθωότητα του υποδίκου δεν είναι παρά μια ενοχή διεστραμμένη. Αρκεί ΜΙΑ ψήφος υπέρ του ενόχου και η ποινή ΔΕΝ θα εκτελεστεί.
Κι εδώ έρχεται το κέντημα των εννοιών, που διαβάζονται έτσι κι αλλιώς, που το ερώτημα γεννάει άλλα, πολλές φορές και ή ίδια η απάντησή του γεννάει άλλα ερωτήματα που τελικά αφορούν στην Πολιτική, τη Φιλοσοφία, την Ηθική, το Νόμο.... στην Ύπαρξή μας την ίδια.
Πραγματικά εντυπωσιακή η σύλληψη και η απόδοση της ιστορίας. Μοιραία θα μείνουν αναπάντητα ερωτήματα σε πολλούς αναγνώστες, ενδεχομένως κι έντονος προβληματισμός. Εκεί νομίζω ότι είναι η ουσία. Όχι στην απάντηση αλλά στο ερώτημα. Για να μην τρομάξω κανέναν πάντως, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα, η γλώσσα είναι καλοδουλεμένη και η ιστορία "κυλάει". Ανήκει στην κατηγορία εκείνη που ανακαλύπτεις την ομορφιά τους σταδιακά, περισσότερο όταν το φέρνεις στο μυαλό σου ξανά και ξανά και κυρίως όταν σου βγει η ανάγκη να διαβάσεις και πάλι ολόκληρες παραγράφους του.
Η ΕΝΟΧΗ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ
της Ιωάννας Μπουραζοπούλου
σελ. 393 - εκδ. Καστανιώτη
Νέες ιδέες λοιπόν. Όχι τόσο στο περιεχόμενο καθώς η παρθενογένεση μας τελείωσε νωρίς, όσο στην παρουσίαση, στην τεχνική, στο δέσιμο των ηρώων και της πλοκής, στο πως θα ειπωθούν τα πράγματα. Από εκεί ξεκινάμε.
"Η Ενοχή της Αθωότητας" είναι κατά βάση ένα πολιτικό βιβλίο σε γοτθικό περιβάλλον με αρκετές δόσεις σουρεαλισμού. Η ουσία κρύβεται άλλοτε στους συμβολισμούς και άλλοτε στις ατάκες. Υπάρχουν κομμάτια στο βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις ξανά και ξανά καθώς μοιραία καλείσαι και συ ν' απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει. Ομολογώ ότι δεν ήταν λίγες οι φορές που προβληματίστηκα, που ξεφύσησα, που γύρισα πίσω να βρω τους συνδετικούς κρίκους, που άφησα το βιβλίο στην άκρη και έμεινα να σκέφτομαι...
Ναι, δύσκολο πράγμα οι έννοιες δημοκρατία, ελευθερία, προσωπική επιλογή, ευθύνη, βούληση, δύσκολο πράγμα να είσαι Πολίτης και όχι κάτοικος. Κι αν π.χ. για τον σοσιαλισμό οι αγώνες για την ταξική συνείδηση συνεχίζονται και μετά την πολυπόθητη επανάσταση, η Επανάσταση μέσα σε μια Δημοκρατία τι ευθύνες μπορεί να επιφέρει;
Πώς θέτονται όλα αυτά τα ερωτήματα;
Η υπόθεση του βιβλίου λαμβάνει χώρα σ' ένα μετακαπιταλιστικό μέλλον σε μια Ευρώπη όπου οι μικροαστοί έχουν ξεφύγει απ' το ρόλο του κομπάρσου κι έχουν κάνει τη δική τους επανάσταση. Απ' αυτή την ιστορία προέκυψε ένα κοινό πολίτευμα, η Συντεχνιακή Δημοκρατία η οποία αποτελείται από 9 κάστες: Διανοούμενοι, Καλλιτέχνες, Θεραπευτές, Κατασκευαστές, Ιερείς, Δικαστικοί, Έμποροι, Θετικοί και Φύλακες. Οι κάστες αυτές διαιρούνται σε άλλες μικρότερες ανάλογα με τη φύση του Επαγγέλματος του καθενός. Στην Ευρώπη αυτή δεν υπάρχουν πλέον Πολίτες, υπάρχουν Επαγγελματίες. Η κοινωνία δεν είναι αταξική, υπάρχουν οι "σπουδαίοι" στον αφρό και η πλέμπα στον πάτο. Ωστόσο, τυπικά έστω, δίνεται η δυνατότητα της ανέλιξης εντός της ΙΔΙΑΣ κάστας ενώ αποδοκιμάζεται σφόδρα η μετακίνηση σε άλλη. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτός που διέπραξε το έγκλημα της αποστασίας θεωρείται πλέον παρίας για τη Δημοκρατία.
Ήρωάς μας είναι ο Ιωσήφ Εράλης, ένας νεκρομπαρμπέρης, μέλος της χαμηλότερης υποκάστας των Καλλιτεχνών. Με τα ξυράφια του κουρεύει τους νεκρούς φυλακισμένους στην Πόλη των Φυλάκων, τη Σαλονίκη η οποία στη Συντεχνιακή Δημοκρατία έχει το ρόλο της φυλακής της Ευρώπης.
Μαζί του θα γνωρίσουμε και τον Πελαργό - παρανόμι λόγω του ύψους του - ο οποίος είναι εκφωνητής επικήδειων λόγων, μέλος της χαμηλότερης υποκάστας των Διανοούμενων. Ο καθένας για τους δικούς του λόγους θεωρείται "παρίας" απ' τη Δημοκρατία αλλά θα κληθούν να παίξουν το βασικότερο ρόλο στο μεγαλύτερο στοίχημά της. Την Επανάσταση μέσα στην Επανάσταση: Τη διαχείριση του Αγαθού του Θανάτου το οποίο στην εν λόγω κοινωνία είναι σημαντικότερο και από εκείνο της Ζωής.
Το Τέλος μου είναι η Αρχή μου
είναι τα λόγια που απεικονίζονται στον θυρεό της Συντεχνιακής Δημοκρατίας με τον Ουροβόρο Όφι να δεσπόζει πάνω απ' αυτά.
Δυστυχώς όταν γράφεις για ένα βιβλίο δεν μπορείς να πεις πολλά για την πλοκή ώστε να μην στερήσεις τη χαρά της ανακάλυψης σ' αυτόν που επιθυμεί να το διαβάσει. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι δύο ήρωες θα ξεκινήσουν ένα οδοιπορικό στην Ευρώπη, επισκεπτόμενοι 8 πόλεις - κάστες συνοδεύοντας έναν Φυλακισμένο.
Ο Φυλακισμένος είναι Αθώος ωστόσο απειλείται με την ποινή του Θανάτου (του υπέρατου αγαθού). Ένορκοι στη δίκη είναι όλοι οι κάτοικοι της Ευρώπης οι οποίοι πρέπει ν' αποφανθούν εάν η αθωότητα του υποδίκου δεν είναι παρά μια ενοχή διεστραμμένη. Αρκεί ΜΙΑ ψήφος υπέρ του ενόχου και η ποινή ΔΕΝ θα εκτελεστεί.
Κι εδώ έρχεται το κέντημα των εννοιών, που διαβάζονται έτσι κι αλλιώς, που το ερώτημα γεννάει άλλα, πολλές φορές και ή ίδια η απάντησή του γεννάει άλλα ερωτήματα που τελικά αφορούν στην Πολιτική, τη Φιλοσοφία, την Ηθική, το Νόμο.... στην Ύπαρξή μας την ίδια.
Πραγματικά εντυπωσιακή η σύλληψη και η απόδοση της ιστορίας. Μοιραία θα μείνουν αναπάντητα ερωτήματα σε πολλούς αναγνώστες, ενδεχομένως κι έντονος προβληματισμός. Εκεί νομίζω ότι είναι η ουσία. Όχι στην απάντηση αλλά στο ερώτημα. Για να μην τρομάξω κανέναν πάντως, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα, η γλώσσα είναι καλοδουλεμένη και η ιστορία "κυλάει". Ανήκει στην κατηγορία εκείνη που ανακαλύπτεις την ομορφιά τους σταδιακά, περισσότερο όταν το φέρνεις στο μυαλό σου ξανά και ξανά και κυρίως όταν σου βγει η ανάγκη να διαβάσεις και πάλι ολόκληρες παραγράφους του.
Η ΕΝΟΧΗ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ
της Ιωάννας Μπουραζοπούλου
σελ. 393 - εκδ. Καστανιώτη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου