Φαμπέρ, ο Καταστροφέας, του Τριστάν Γκαρσιά
Τον Γκαρσιά τον γνώρισα λίγα χρόνια πριν απ' το πρωτόλειο μυθιστόρημά του «Η Καλύτερη Πλευρά των Ανθρώπων» που κυκλοφορεί επίσης απ' τις εκδόσεις Πόλις. Με εντυπωσίασαν η αμεσότητα και η τρυφερότητα της γραφής του. Εδώ με εντυπωσιάζει η σκληρότητά του, αφού ο «Φαμπέρ» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με πολλές πλευρές (ψυχολογικές, πολιτικές, κοινωνιολογικές) και με αναφορές σε εποχές που όλοι όσοι είμαστε μετά τα 40, ζήσαμε έντονα.
Ο ήρωας, ο Φαμπέρ, ένα εγκαταλελειμμένο παιδί Αλγερινών μεταναστών που καταλήγει να μεγαλώνει πλάι σ' ένα ζευγάρι Γάλλων μεσοαστών, είναι το είδωλο του σχολείου μιας μικρής επαρχιακής πόλης. Είναι ο ένας, ο μοναδικός, ο νεαρός με τα απίστευτα ταλέντα, μια έντονη προσωπικότητα που σκιάζει τους πάντες και τα πάντα γύρω του.
Στο πλευρό του βρίσκονται η Μαντλέν και ο Μπαζίλ, δύο παιδιά που έλκονται απόλυτα απ' την προσωπικότητά του και υπάγονται ολοκληρωτικά σ' αυτόν. Μέσα απ' τις διηγήσεις των τριών τους, όπως διαδέχονται η μία την άλλη, ο αναγνώστης συνθέτει το παζλ, τόσο της εποχής (τέλη της δεκαετίας του 80 και δεκαετία του 90) όσο και εκείνο της κοινής τους ιστορίας.
Πιστεύω πως αν το βιβλίο είχε μετακινηθεί χρονικά κατά μία δεκαετία, τότε τα πράγματα θα ήταν ακόμα χειρότερα για τους ήρωες, η θέασή τους απέναντι στα γεγονότα περισσότερο απολίτικη, η ήττα θα ήταν διπλή.
Ποια ήττα; Αυτή των προσδοκιών για ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο η ήττα που βρομάει βάλτο και ναφθαλίνη, καθώς τα εφηβικά όνειρα για κάτι μεγάλο φυλακίστηκαν στα στενά όρια μιας μικρής επαρχιακής πόλης.
Ο Φαμπέρ είχε όλα τα φόντα να γίνει κάτι σπουδαίο. Αντιθέτως, η καταστροφή σε όλες τις εκδοχές της ήταν ο μόνιμος συνοδοιπόρος του ως το τέλος. Ένα διαμάντι που παρέμεινε ακατέργαστο και αποδείχθηκε κάρβουνο μέσα στο πλαίσιο ενός συστήματος που λειτουργεί ως «κόφτης» -για να μιλήσουμε με όρους κρίσης- «κόφτης» μιας γενιάς που είχε προκαθορισμένο μέλλον.
Νεοφιλελέ τσιτάτα τύπου, «η κρίση γεννά ευκαιρίες» και άλλα τέτοια φαιδρά, δεν χωράνε στην αφήγηση του Γκαρσιά που ειλικρινέστατα παραδέχεται στο τέλος ότι αποφάσισε να υποταχθεί στο σύστημα για να επιβιώσει, ωστόσο, η ιστορία που καταγράφει είναι για έναν άνθρωπο διαμετρικά αντίθετο απ' τον ίδιο. Ταλαντεύτηκα λίγο στο τέλος, σκεπτόμενος αν τελικά ο Γκαρσιά περνάει ένα ηττοπαθές μήνυμα στον αναγνώστη, στην κοινωνία, για το μέλλον των επόμενων γενεών, αλλά τελικά νομίζω πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Το λεγόμενο «περιθώριο», η «αναρχία», η αφήγηση της ζωής χαρισματικών ανθρώπων που ύψωσαν ανάστημα και αμφισβήτησαν τα δεδομένα κάθε εποχής, πάντα θα ελκύει κόσμο -κατά βάση νέους ανθρώπους- που θα δίνουν τις μάχες στους δρόμους απέναντι σε κάθε προσωπικό και συλλογικό αδιέξοδο.
Όσο και αν φανεί περίεργο, η ιστορία του Φαμπέρ, το περίγραμμα των ηρώων, οι εποχές, οι περιγραφές, μού θύμισαν έντονα δύο βιβλία που άμεσα έχουν σχέση με ζητήματα που διαπραγματεύεται το πόνημα του Γκαρσιά: Το «Στάσου Πλάι μου» του Στίβεν Κινγκ και το «Η Μεγάλη Πομπή» του Αλέξη Πανσέληνου.
ΦΑΜΠΕΡ, Ο ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΑΣ
του Τριστάν Γκαρσιά
σελ. 480-εκδ. Πόλις
μτφ. Αλεξάνδρα Κωσταράκου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου