Αναγνώσεις, Δελτίον 1

Μιας και μπήκε ο Οκτώβρης σκεφτόμουν να "εγκαινιάσω" μια νέα σειρά κειμένων που αφορούν στο τι διαβάζω στην εξοχή. Με εφαλτήριο τα δεδομένα της εποχής αλλά και της περιοχής, το διάβασμα αποτελεί τη σίγουρη και ανέξοδη λύση... Τον τελευταίο μήνα λοιπόν διάβασα αυτά (όχι απαραίτητα με τη σειρά που παρουσιάζονται εδώ...)

ΑΡΧΑΡΙΟΙ
του Ρέιμοντ Κάρβερ
σελ. 327 - μτφ. Γιάννης Τζώρτζης
εκδ. Μεταίχμιο

Ο Κάρβερ μένει στο μυαλό σου. Είναι αυτό το αόριστο που διαπερνά τις ιστορίες του, αυτό που μοιάζει ημιτελές αλλά δεν είναι, το νόημα δεν είναι τόσο στην ιστορία που θα πει όσο στους χαρακτήρες που την απαρτίζουν. Μια κουβέντα, μια κίνηση, μια σκέψη, μια τόση δα μικρή λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά που ξεχωρίζει. Ο Κάρβερ σε αυθυποβάλλει. Π.χ. ο ήρωάς του διψάει και θέλει εκείνη τη στιγμή να πιει μια παγωμένη μπύρα και νοιώθεις πως θες να κάνεις ακριβώς το ίδιο. Ο ήρωας είναι απελπισμένος και βιώνεις την απελπισία του λες και είσαι κοντά του και στα λέει πρόσωπο με πρόσωπο.
Διαβάζοντας Κάρβερ, λατρεύεις το διήγημα. Όπως και με τον Τσέχοφ. Δεν είναι τυχαία η παρομοίωση, θεωρείται ο Τσέχοφ της Αμερικής. Δεν ξέρω κατά πόσο ισχύει κάτι τέτοιο, απλώς πίστευα, πιστεύω και θα πιστεύω πως θέλει μεγάλη μαεστρία για να γράψεις ένα διήγημα που θα μείνει στον αναγνώστη. Δεν έχεις περιθώρια για φλυαρίες, ούτε για μεγαλόσχημες αναλύσεις, πρέπει να πεις την ιστορία σε συγκεκριμένο - μικρό - χώρο και να οδηγήσεις τον αναγνώστη εκεί που θες.
Η συγκεκριμένη συλλογή είναι η πιο πετυχημένη που έβγαλε ποτέ ο Κάρβερ. Στην αρχική τους μορφή τα κείμενα "ταλαιπωρήθηκαν" από τον επιμελητή του Κάρβερ με τον οποίο είχε μια περίεργη σχέση εξάρτησης. Σε αυτήν εδώ την έκδοση, έχει γίνει "αποκατάσταση" από δύο καθηγητές λογοτεχνίας οι οποίοι σεβάστηκαν όπως αναγράφεται στο επίμετρο, την αρχική πρόθεση του συγγραφέα.
Σε ότι αφορά στις ιστορίες, διαθέτουν ένα στοιχείο που λατρεύω σ' έναν συγγραφέα. Την ικανότητά του να σε βάζει στο κλίμα των ηρώων χωρίς να χρειαστεί να σου περιγράψει ολόκληρη τη ζωή τους. Είναι σα να βλέπεις μια ταινία από τη μέση και όμως, να μοιάζει σαν να μην έχεις χάσει τίποτα και πως μπορείς να μπεις στο κλίμα της απ' την ώρα που θ' αποφασίσεις να την δεις.
Ο Κάρβερ πιάνεται απ' τη στιγμή και την κάνει ιστορία.
Πιάνεται απ' το στιγμιότυπο και δημιουργεί ολόκληρο άλμπουμ.
Και πάνω απ' όλα μέσα από τις ιστορίες της εν λόγω συλλογής, αποδεικνύει πως ανεξάρτητα του πόσο ώριμοι είμαστε συναισθηματικά, πόσο "τακτοποιημένοι", πόσο εκεί, εδώ και παντού, πόσο έτοιμοι για όλα, υπάρχουν στιγμές... καίριες στιγμές στη ζωή μας που είμεθα απλώς... Αρχάριοι.

ΓΚΑΣ Ο ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡ
του Αντώνη Σουρούνη
σελ. 396 - εκδ. Καστανιώτη

Είχα καιρό να διαβάσω ένα "αντρικό" βιβλίο. Ένα βιβλίο που να μιλάει για την πορεία της ωρίμανσης ενός άνδρα, για τις γυναίκες του, για το πρώτο πήδημά του, για τα όνειρά του, για τις επιλογές του, για τα σωστά και λάθη της ζωής του.

Η γραφή του Αντώνη Σουρούνη με κέρδισε απ' τις πρώτες σελίδες. Είναι εκείνο το άμεσο στο λόγο, εκείνο που σε πιάνει απ' το λαιμό και δεν σ' αφήνει γιατί σκέφτεσαι πως όντως κάπως έτσι πρέπει να έγιναν τα πράγματα, όπως τα γράφει, όπως τα λέει, γιατί είναι σαν να μη διαβάζεις αλλά σαν ν' ακούς την ιστορία από χείλη που θέλουν να την πουν.
Επίκαιρο όσο ποτέ μιας και σήμερα η ίδια ξενιτιά, η γερμανική, είναι ο μονόδρομος που ακολουθούν χιλιάδες Έλληνες. Από ένα χωριό της Καλαμάτας βρίσκεται στο Αμβούργο, στο Μόναχο, στη Στουτγάρδη, γκασταρμπάιτερ ο Γκας αλλά και μόρτης, δεν μιλάει πολύ - έμαθε να μη μιλάει - αλλά ακούει και ρουφάει. Η ζωή, αν τη φας με το κουτάλι, σου φτάνει και σου περισσεύει για να ζήσεις. Γιατί όλα είναι εμπειρίες. Και βάση με αυτές πορεύεσαι και κάνεις τις επιλογές σου. Η ζωή είναι να μαθαίνεις απ' τους άλλους. Να σε σημαδεύουν και να τους σημαδεύεις.
Κι ακολουθεί η ζωή στο καράβι, στη "Μαρίκα", ένα σαπιοκάραβο Λίμπερτι, κατάμαυρο σαν τη κόλαση κι αγαπημένο σαν κι αυτή. Και το σεργιάνι στα λιμάνια του κόσμου. Και εικόνες και συναισθήματα και σκέψεις και καθημερινότητα και σκοτωμοί και έρωτες και νοσταλγία. Πόση νοσταλγία. (Τα καλύτερα σημεία του βιβλίου είναι τα γράμματα που ο Γκας γράφει για τον μεγάλο του έρωτα και δεν τα στέλνει ποτέ).
Ποιος είπε ότι οι άνδρες δεν είναι ευαίσθητοι; Ποιος είπε ότι θάλασσα και δάκρυ δεν έχουν την ίδια γεύση;

ΟΜΙΧΛΗ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΛΜΠΙΑΚ
του Λεό Μαλέ
σελ. 248 - εκδ. Κέδρος (σειρά Μαύρο Βελούδο)
μτφ. Γιώτα Κακαρούκα

Μου αρέσει ν' ανακαλύπτω νέους ντέτεκτιβ στη λογοτεχνία. Αν και στην προκειμένη περίπτωση ο ήρωας του Μαλέ, ο ιδιωτικός αστυνομικός Νέστορ Μπουρμά, είναι παλιός.
Τα βιβλία του Μαλέ είναι νουάρ σαν τα ασπρόμαυρα φιλμ της δεκαετίας του 50, μιας και οι υποθέσεις τους διαδραματίζονται εκείνη την εποχή. Ο συγγραφέας έγραψε κάπου 20 βιβλία με ήρωα τον Μπουρμά, τον πρώην αναρχικό ο οποίος εξελίχθηκε σε ιδιωτικό αστυνομικό έχοντας παράλληλα τις καλύτερες των προθέσεων για την σωστή απονομή της Δικαιοσύνης. Στο εν λόγω μυθιστόρημα ο Μπουρμά καλείται να βρει τους δολοφόνους ενός αναρχικού συντρόφου του από τα παλιά και νυν ρακοσυλλέκτη. Ένα σημείωμα που φτάνει στα χέρια του από μια τσιγγάνα τον προειδοποιεί πως θα ακολουθήσουν και άλλοι φόνοι. Στο πλαίσιο της έρευνας στα κλοσάρ σοκάκια του ομιχλώδους Παρισιού ο Μπουρμά βρίσκεται αντιμέτωπος και μ' έναν άλλο φόνο, ενός αστυνομικού που είχε εμμονή με την εξιχνίαση μιας υπόθεσης ληστείας στην γέφυρα Τολμπιάκ.
Δύο φαινομενικά άσχετες υποθέσεις ενώνονται κάθε ώρα που περνάει. Και κάπου εκεί ο Μπουρμά θα έρθει αντιμέτωπος με το παρελθόν του. Μου άρεσε η γραφή του Μαλέ. Απλή, "δημοσιογραφική", μένει στα γεγονότα χωρίς πολλές περιγραφές, σαν αναφορά αστυνομικού σε μια σκηνή εγκλήματος. Ένα καθώς πρέπει "διάλειμμα" από βιβλία που σε προβληματίζουν και θέλουν να τους αφιερώσεις παραπάνω χρόνο.

 

Όσο ο καιρός είναι ακόμα καλός, αυτό είναι το τέλειο μέρος για διάβασμα. Βλέπεις και τη συκιά να μεγαλώνει πλάι στο νερό. Τα σκυλιά το εκτιμούν δεόντως έπειτα από βόλτα...