Ο Κήπος του Θεού, του Γιαν Σίμπελινκ
Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι ο Χανς Σίβες, ένας καλλιεργητής λουλουδιών και ανθοπώλης σε κάποια επαρχιακή πόλη της Ολλανδίας, τον οποίο και γνωρίζουμε ως παιδί λίγο πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σχέση με τον πατέρα του περιγράφεται σε λίγες σελίδες, αρκούν ωστόσο να μας κάνουν να καταλάβουμε πως είναι μια σχέση εξουσίας και όχι αγάπης. Όταν οι γονείς του πεθαίνουν, βρίσκει δουλειά σ' ένα φυτώριο όπου και εργάζεται για κάποια χρόνια μαθαίνοντας τα μυστικά του επαγγέλματος. Τον συναντάμε λίγα χρόνια αργότερα, ερωτευμένο ακόμα με τον παιδικό του έρωτα, την Μάρχιε, την οποία και παντρεύεται, να χτίζουν το δικό τους σπιτικό και το δικό τους φυτώριο ξεκινώντας μια νέα ζωή.
Πέραν του έρωτα ωστόσο, έχει έρθει σ΄επαφή με άλλον έναν υπάλληλο του φυτώριου, τον Γιόζεφ Μίρας, ο οποίος και θα τον προσεγγίσει με μια διάθεση προσηλυτισμού στους μεταρρυθμιστές, μια σκληρή σέχτα του καλβινισμού η οποία είχε μεγάλη πέραση στην Κεντρική Ευρώπη και ειδικότερα στις Κάτω Χώρες. Το ανήσυχο πνεύμα του Χανς αρχικά θ' αντιδράσει απέναντι στο αίσθημα της τυφλής υπακοής και των αυστηρών κανόνων της διδασκαλίας στη νέα θρησκεία, ωστόσο στη συνέχεια θα υποκύψει σ' αυτήν, αργά αλλά σταθερά, βρίσκοντας ενδεχομένως ένα αποκούμπι στην ταλαιπωρημένη του ζωή.
Ο Σίβες είναι το κλασικό πρότυπο του ανθρώπου του περιθωρίου, του φτωχού και σχετικά αμόρφωτου βιοπαλαιστή που αναζητά στην Πίστη τη δύναμη για να προχωρήσει στη ζωή του. Καθώς περνάει ο καιρός η ενασχόλησή του με τη σέχτα γίνεται όλο και πιο έντονη, προς δυσαρέσκεια της γυναίκας του που δεν είναι ιδιαίτερα θρήσκα, ωστόσο διαπιστώνει την αλλαγή στο χαρακτήρα του άνδρα της. Ο Σίβες φεύγει κρυφά απ' το σπίτι χωρίς να λέει που πηγαίνει, αργεί τα βράδια, χρησιμοποιεί τα λιγοστά έσοδά τους για να αγοράζει βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου που του πασάρουν όλο και πιο συχνά οι «πιστοί» του φίλοι, εκνευρίζεται στον έλεγχο της γυναίκας του, απομονώνεται όλο και περισσότερο, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις ανάγκες της οικογένειάς του. Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που ακόμα και ο ίδιος προσπαθεί να καταλάβει τι του συμβαίνει, με τη φύση του να στέκεται απέναντι σ' αυτό που του πλασάρεται σε γενναίες δόσεις ως η αλήθεια του Θεού, η μία και μοναδική.
Και τα χρόνια περνούν. Χωρίς να υπάρχει το σχετικό χρονολόγιο από τον συγγραφέα, ο πόλεμος είναι παρελθόν, ο Χανς πλέον έχει δύο γιους, τον Ρούμπεν και τον Τομ, με τον πρώτο να αποζητά τον θαυμασμό του πατέρα και την αποδοχή του, προκειμένου να τα πετύχει αυτά κάνει ό,τι εκείνος θέλει: τον συνοδεύει σε κάποιες απ' τις συγκεντρώσεις τις σέχτας, αποστηθίζει εκατοντάδες στίχους ψαλμών προκειμένου να τους απαγγείλει και να τον ικανοποιήσει, είναι ο πιστός γιος που δεν αμφισβητεί την πατρική εξουσία. Στον αντίποδα ο μικρότερος γιος -ο συγγραφέας του βιβλίου- λειτουργεί διαφορετικά, ως εκείνος που οφείλει να επαναστατήσει απέναντι στην παράνοια της τυφλής πίστης σε κάτι που ο ίδιος θεωρεί ότι πήρε τον πατέρα του μακριά.
Είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανάγνωση του βιβλίου, κυρίως η περιγραφή της ψυχολογίας του Σίβες, σε μια περίοδο που ελέω πανδημίας η τυφλή πίστη σε σοφούς γέροντες και δόγματα έχει οδηγήσει πολύ κόσμο στον τάφο. Κι αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον ακριβώς επειδή πρόκειται για έναν άνθρωπο της διπλανής πόρτας -τηρουμένων των αναλογιών- το κλασικό θύμα δηλαδή της πιο φονταμενταλιστικής προπαγάνδας. Θα μπορούσε, θεωρώ, να είναι μικρότερο, καθώς σε κάποια σημεία η αφήγηση παρουσιάζει «κοιλιά», ωστόσο είναι απ' τα αναγνώσματα που αφήνουν το αποτύπωμά τους στη μνήμη σου. Ενδιαφέρον έχουν επίσης οι λεπτομέρειες για την καλλιέργεια των λουλουδιών σε μια χώρα που η κουλτούρα της είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτά.
του Γιαν Σίμπελινκ
σελ. 447 - εκδ. Καστανιώτη
μτφ. Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου