Ζιγκμαρίνγκεν, Ένας Πύργος στη Γερμανία, του Πιέρ Ασουλίν
Αυτή τη φορά το πεδίο της αφήγησης μεταφέρεται ανατολικότερα από το κατεχόμενο από τους Ναζί Παρίσι, στην μικρή πόλη του Ζιγκμαρίνγκεν, στα νοτιοδυτικά της Γερμανίας κοντά στα σύνορα με την Ελβετία και τη Γαλλία. Ο πύργος που δεσπόζει εκεί ανήκει στην οικογένεια των Χοεντσόλερν, μιας από τις πιο παλιές και αριστοκρατικές φαμίλιες της Γερμανίας που βρίσκει τις ρίζες της στην περίοδο της Αγίας Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Χρονικά η δράση τοποθετείται λίγο πριν το τέλος του πολέμου και το Ζιγκμαρίνγκεν επιλέγεται από τον Φύρερ ως το μέρος που θα φιλοξενήσει τη φιλοναζιστική κυβέρνηση του Βισύ, με λίγα λόγια τους Γάλλους δοσίλογους.
Η αφήγηση ανήκει στον Γιούλιους Στάιν, τον αρχιοικονόμο του πύργου των Χοεντσόλερν, μια φιγούρα που σε πολλούς αναγνώστες-λάτρεις της τηλεόρασης, παραπέμπει στον κύριο Κάρσον, τον οικονόμο της οικογένειας των Γκράνθαμ, στη σειρά Downton Abbey.
Είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται επί... ποδός πολέμου 24 ώρες το 24ωρο, εκείνος που φροντίζει για την ορθή λειτουργία των πάντων, το μυαλό πίσω από την κίνηση κάθε υπηρέτη, βοηθού, μάγειρα, κηπουρού, ο άνθρωπος που βρίσκεται πάντα τρία βήματα πίσω από τον άρχοντα της οικογένειας.
Η είδηση πως ο πύργος επιτάσσεται προκειμένου να φιλοξενηθούν ο στρατάρχης Πετέν, ο Λαβάλ, ο Ντεά και όλα τα υπόλοιπα στελέχη της γαλλικής φιλοναζιστικής κυβέρνησης πέφτει σαν κεραυνός εν αιθρία στο Ζιγκμαρίνγκεν, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο είχε καταφέρει να κρατήσει τον πόλεμο που αιματοκύλιζε τον κόσμο μακριά από την επικράτειά του.
Οι Χοεντσόλερν αποχωρούν, ωστόσο ο Στάιν παραμένει στη θέση του, υπερασπιστής του πύργου, του ονόματος, της ιστορίας, του λάβαρου που αυτός φέρει. Υπερασπιστής της παλιάς αυτοκρατορικής Γερμανίας, τουλάχιστον του κομματιού εκείνου που δεν υπάκουσε και δεν κολακεύτηκε από τα κελεύσματα του ναζισμού, όχι επειδή ενδεχομένως δεν ήθελε, απλώς και μόνο επειδή ζούσε χαμένη στο πάλαι ποτέ ένδοξο παρελθόν της, στον ολόδικό της μικρόκοσμο από διαδήματα και μουσελίνα.
Ο Στάιν βρίσκεται παντού και παρακολουθεί τα πάντα. Έρχεται αντιμέτωπος με τις γαλλικές συνήθειες και μια κουλτούρα που είναι εντελώς ξένη προς τον ίδιο. Το παραδέχεται εξάλλου ουκ ολίγες φορές, ότι ο λαός του, οι Γερμανοί, είναι μαθημένοι να πειθαρχούν πάντα, να μην ξεφεύγουν από κανένα όριο, καταπιέζοντας κάθε συναίσθημα και κάθε δυνατότητα εξωτερίκευσης του.
Βρίσκεται λοιπόν εκεί, ανάμεσα στους Γάλλους πρόσφυγες, τα ΕΣ ΕΣ και την Γκεστάπο και σιγά, σιγά γίνεται κοινωνός μιας πραγματικότητας που γνώριζε καλά αλλά είχε αρνηθεί να παραδεχτεί. Μια πραγματικότητα που είχε βιώσει ήδη ο κόσμος πληρώνοντας βαρύ αντίτιμο. Είναι η παράνοια του ναζισμού.
Και αναρωτιέται, τι έκανε ο ίδιος και άλλοι συν αυτώ όταν χρόνια πριν, το τέρας του ναζισμού έκανε την εμφάνισή του στη χώρα του. Αναρωτιέται τι έπραξε προκειμένου να το εμποδίσει να αναδυθεί ολοκληρωτικά και βυθίσει στο χάος και στο σκοτάδι την πατρίδα του. Η απάντηση είναι συγκλονιστική για τον ίδιο αλλά και για τα εκατομμύρια θύματα της ναζιστικής ιδεολογίας. Δεν έκανε τίποτα.
Την ίδια ώρα, ο διχασμός επικρατεί ανάμεσα στους Γάλλους δοσίλογους, όπου οι μισοί βλέπουν το τέλος να έρχεται και οι άλλοι μισοί ονειρεύονται τη μεγάλη γερμανική αντεπίθεση που θα συντρίψει τους συμμάχους και θα επιτρέψει στους ίδιους να επιστρέψουν νικητές στη Γαλλία. Και οι μήνες περνούν...
Χωρίς να φτάνει το σασπένς και τη δυναμική του «Ξενοδοχείου Lutetia», ο Ασουλίν αποδίδει μυθιστορηματικά ένα μελανό γεγονός στην ιστορία της πατρίδας του. Η αλήθεια είναι πως, έτσι κι αλλιώς, το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Πολλά τα πρόσωπα, οι αντιπαλότητες, οι συμμαχίες, και σίγουρα δύσκολη η προσπάθεια να εξισορροπήσεις τη γραφή ανάμεσα στην Ιστορία και την μυθιστορία. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα καλό βιβλίο, αρκούντως ατμοσφαιρικό που θα δικαιώσει τον αναγνώστη και ειδικά τον λάτρη γεγονότων του Β' παγκοσμίου πολέμου.
ΖΙΓΚΜΑΡΙΝΓΚΕΝ, ΕΝΑΣ ΠΥΡΓΟΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
του Πιέρ Ασουλίν
σελ. 312 - εκδ. Πόλις
μτφ. Μαρίζα Ντεκάστρο
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου