Ημερήσια Διάταξη, του Ερίκ Βυιγιάρ

Ο κύριος που απεικονίζεται στο εξώφυλλο του βιβλίου είναι ο αξιότιμος Γκουστάβ Κρουπ, Γερμανός βιομήχανος κι ένας εκ των βασικών χρηματοδοτών του Χίτλερ και της γερμανικής πολεμικής μηχανής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εταιρεία του εννοείται πως υφίσταται ακόμα, είναι από τις πιο σημαντικές στον βιομηχανικό τομέα και είναι αυτή από την οποία αγοράσαμε τα υποβρύχια που... έγερναν λίγο.

Πίσω στο αφήγημά μας όμως. Το 150 σελίδων βιβλίο του Βυιγιάρ ασχολείται με δύο ιστορικά γεγονότα που βρέθηκαν στην ημερήσια διάταξη της εποχής τους: το πρώτο είναι η συνάντηση 24 μεγάλων εκπροσώπων του Γερμανικού Κεφαλαίου με τον ίδιο τον Χίτλερ -στις 20 Φεβρουαρίου του 1933- όπου του υπόσχονται κάθε δυνατή βοήθεια και ανοίγουν τα πορτοφόλια τους επιτόπου προκειμένου να ενισχύσουν άμεσα τον εθνικοσοσιαλισμό.
Κρουπ, Όπελ, Χόιμπελ, Φινκ, Βιτσλέμπεν, Σμιτ, Σνίτσλερ είναι ορισμένοι απ' αυτούς. Όπως σημειώνει εύστοχα ο συγγραφέας, τα ονόματα αυτά δεν λένε τίποτε. Ας δούμε λοιπόν τα πραγματικά τους, αυτά των εταιρειών τους: Bayer, Opel, BASF, Siemens, Agfa, Allianz, Telefunken, «με αυτά τα ονόματα τους ξέρουμε. Και τους ξέρουμε μάλιστα πολύ καλά. Είναι εδώ μαζί μας, ανάμεσά μας. Είναι τα αυτοκίνητά μας, τα πλυντήριά μας, τα απορρυπαντικά μας, τα ξυπνητήρια μας, η ασφάλεια του σπιτού μας. Είναι εδώ με τη μορφή διαφόρων πραγμάτων. Η καθημερινότητά μας είναι δική τους. Μας γιατρεύουν, μας ντύνουν, μας φωτίζουν...» 

Το δεύτερο γεγονός, μας πάει λίγα χρόνια αργότερα, στις 12 Μαρτίου του 1938, τότε που η Ημερήσια Διάταξη προέβλεπε την Προσάρτηση (Άνσλους) της Αυστρίας στη Γερμανία. Επρόκειτο για μια πράξη στην οποία είχαν βάλει το χεράκι τους και οι Βρετανοί (όπως θα έκαναν αργότερα και με την Τσεχοσλοβακία στη Συμφωνία του Μονάχου). Ο συγγραφέας καταγράφει όλες εκείνες τις δραματικές ώρες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά του γερμανικού τελεσίγραφου προς την κυβέρνηση της Αυστρίας, η οποία -ας σημειωθεί- ότι δεν ήταν άμοιρη ευθυνών. Η γερμανική εισβολή έμεινε γνωστή στην Ιστορία ως blumenkrieg (πόλεμος των λουλουδιών) και αυτό γιατί όταν τα γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στη χώρα, ήταν χιλιάδες οι Αυστριακοί ναζί που τους υποδέχτηκαν με λουλούδια, χαμόγελα και άφθονη μπύρα. 
Στις 2 Απριλίου ο ίδιος ο Χίτλερ φτάνει στη Βιέννη, όπου στην πλατεία Ηρώων και μπροστά σε πλήθος 200.000 ενθουσιασμένων Αυστριακών ανακοινώνει επίσημα την προσάρτηση της χώρας στο Γ Ράιχ.
Ο ρυθμός της αφήγησης του Βυιγιάρ μοιάζει με εκείνον που έχουν τα τύμπανα του πολέμου. Άλλοτε ρυθμικός, άλλοτε πιο έντονος, άλλοτε υπόκωφος, άλλοτε φρενήρης μέχρι τη στιγμή που όλα τελειώνουν κι επέρχεται η σιωπή, η σιωπή της στάχτης που άφησε πίσω της η ναζιστική θηριωδία.

«Δεν πέφτουμε ποτέ δύο φορές στην ίδια άβυσσο. Αλλά πέφτουμε πάντα με τον ίδιο τρόπο, με γελοιότητα και τρόμο...»


ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ
του Ερίκ Βυιγιάρ
σελ. 149-εκδ. Πόλις
μτφ. Μανώλης Πιμπλής

*Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο Goncourt 2017.

**Περισσότερα για τη διαχρονική σχέση του Καπιταλισμού με τον Ναζισμό μπορείτε να δείτε στο ντοκιμαντέρ του Άρη Χατζηστεφάνου, «Φασισμός Α.Ε.». Πατήστε ΕΔΩ