Η Κάθοδος των Τεσσάρων, του Νικ Χόρνμπυ

Λονδίνο, παραμονή Πρωτοχρονιάς. Τέσσερις άνθρωποι βρίσκονται εντελώς συμπτωματικά στην κορυφή ενός ψηλού κτιρίου θέλοντας να αυτοκτονήσουν. 
Ο Μάρτιν, ένας παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών, η καριέρα του οποίου πήρε την κατιούσα όταν συνελήφθη και φυλακίστηκε με την κατηγορία της αποπλάνησης μιας 15χρονης.
Η Μορίν, μια πενηντάρα, έντονα θρησκευόμενη, που ζει με τον καημό του γιου της που είναι φυτό.
Η Τζες, κόρη του υφυπουργού Παιδείας, 18 ετών. Η φράση που χρησιμοποιούν οι Άγγλοι, attitude problem, είναι φτωχή για να την περιγράψει.
Ο Τζέι Τζέι, ένας 30χρονος απογοητευμένος ροκ σταρ. Η μπάντα του διαλύθηκε, η κοπέλα του τον χώρισε και αυτός μοιράζει πίτσες για να ζήσει. 

Μερικές φορές χρειάζεται ένα τόσο δα σπρώξιμο για να βρεθείς στο κενό. Μερικές φορές πάλι, χρειάζεται ένα τόσο δα σπρώξιμο για να ζήσεις.      

Ο Νικ Χόρνμπυ είναι ένας απ' αυτούς που αποκαλώ «Η Μεγάλη Τριάδα της σύγχρονης Αγγλικής Λογοτεχνίας». Σ' αυτήν, συμπεριλαμβάνονται ακόμα ο Τζόναθαν Κόου και ο Ντέιβιντ Λοτζ. 
Γιατί αποτελούν την προσωπική μου Μεγάλη Τριάδα άγγλων συγγραφέων; Για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων ο υφέρπων σαρκασμός που διαπνέει τα κείμενά τους, η ικανότητά τους να ισορροπούν με ακρίβεια ακροβάτη ανάμεσα στο συναίσθημα και τον ωμό ρεαλισμό, αλλά και η απλή (ουχί απλοϊκή) και παράλληλα ουσιαστική γραφή τους που συνηγορεί σε ένα αποτέλεσμα-απόλαυση για τον αναγνώστη.

Στην «Κάθοδο των Τεσσάρων» ο Χόρνμπυ καταπιάνεται με ένα εξαιρετικά δύσκολο θέμα. Αυτό της κατάθλιψης και της αυτοκτονίας στην οποία μπορεί να οδηγήσει. Το κάνει εξαίσια, με ισόποσες δόσεις χιούμορ -απολαυστικού, μαύρου χιούμορ ενίοτε- και με δόσεις προβληματισμού για τα προσωπικά αδιέξοδα των ανθρώπων. Ο καλός του συγγραφικός μύλος έχει μπόλικο χώρο και αλέθει περίτεχνα, το ρόλο των media, της κίτρινης δημοσιογραφίας, τη σχέση γονιών-παιδιών, τις ενοχές που μας κατακλύζουν, τη θέση των στερεότυπων στη ζωή, καταγράφοντας την ιστορία μέσα απ' τα μάτια τεσσάρων ανθρώπων που επιθυμούν να πεθάνουν γιατί αγαπούν υπερβολικά τη ζωή που δεν ζουν. 
Το μυθιστόρημα εξελίσσεται μέσα από τέσσερις διαφορετικές σκοπιές. Ο συγγραφέας δίνει διαδοχικά το χώρο και στους τέσσερις ήρωες και μέσα απ' τα λόγια τους αναπτύσσει την ιστορία. Με αυτή την τεχνική, ο αναγνώστης μαθαίνει δύο πράγματα: Τον χαρακτήρα αυτού που μιλά και πώς αυτός βλέπει τον εαυτό του και τους άλλους. Το βρήκα εξαιρετικά έξυπνο, να στηθεί ένα ολόκληρο μυθιστόρημα με αυτή την τεχνική. 
Υπάρχουν σελίδες που γέλασα και άλλες που το στομάχι μου σφίχτηκε. Οι καταθλιπτικοί άνθρωποι, οι επίδοξοι αυτόχειρες, είναι οι καλύτεροι ακροβάτες. Ισορροπούν στο μεταίχμιο της ζωής και του θανάτου, κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Η κοινωνία -και αυτό καταγράφεται επίσης απ' τον Χόρνμπυ- μέσα απ' τα στερεότυπά της, τους καθιστά αποκλεισμένους.  
Κάπως έτσι, οι τέσσερις προχωρούν σε μια ιδιόμορφη συμμαχία, αναζητώντας κατανόηση και ανοχή ο ένας απ' τον άλλο, αναβάλλοντας την αυτοκτονία. Για ένα μήνα στην αρχή, για τρεις στη συνέχεια. Και η ζωή συνεχίζεται, με την ισορροπία σε τεντωμένο σκοινί να γίνεται τρόπος ζωής, συνειδητός, τρόπος διαφυγής απέναντι στα αδιέξοδα, δίχως μια στάλα μελοδραματισμού να εκβιάζει το συναίσθημα αυτού που διαβάζει.


Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ
του Νικ Χόρνμπυ
σελ. 354-εκδ. Πατάκη
μτφ. Χίλντα Παπαδημητρίου      
   
*Το 2014 το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία Πασκάλ Σομέιγ. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους οι Πιρς Μπρόσναν και Τόνι Κολέτ. Αν και δεν έχω δει την ταινία, νομίζω ότι οι ρόλοι του Μάρτιν και της Μορίν, τους ταιριάζουν γάντι.