Το Τέλος, της Άννα Ζέγκερς
Αυτή η νουβέλα καταγράφει το κυνηγητό ενός ανθρώπου, απ' την πρώτη έως την τελευταία σελίδα.
Ο Τσίλλιχ υπήρξε εξέχων μέλος των Ταγμάτων Εφόδου (SA) του Χίτλερ. Πέρασε από αρκετά στρατόπεδα και φρόντισε να εκτελεστούν χιλιάδες κρατούμενοι. Το Τέλος του πολέμου τον βρίσκει πίσω στο χωριό του, νοικοκύρη πια, ανάμεσα στη γυναίκα και τα παιδιά του, να εκλιπαρεί για την Ειρήνη αφού όλα αυτά τα... δυσάρεστα τελείωσαν. Σωστός νοικοκύρης.
Η τυχαία συνάντησή του μ' ένα παρ' ολίγον θύμα του, θα αλλάξει άρδην τη ζωή του. Ο Φόλπερτ υπήρξε κρατούμενος σ' ένα απ' τα στρατόπεδα απ' τα οποία πέρασε ο Τσίλλιχ και τον αναγνωρίζει. Πριν προλάβει να τον πιάσει, ο Τσίλλιχ ξεφεύγει.
Η Ζέγκερς μέσα σε 80 σελίδες καταφέρνει να σε γεμίσει με απόγνωση. Είναι η ίδια απόγνωση που βιώνει ο Τσίλλιχ ο οποίος ανεβοκατεβαίνει κάμπους, μπαινοβγαίνει σε πόλεις και χωριά προκειμένου να σωθεί, να μην τον ανακαλύψουν και τον κρεμάσουν.
Το σπουδαιότερο; Δεν φαίνεται να έχει τύψεις για όσα έκανε. Έως και οι Ευμενίδες τον έχουν εγκαταλείψει. Στο δικό του μυαλό «δεν έφταιγε», παρασύρθηκε από όλους εκείνους που του έταξαν μερίδιο εξουσίας στη νέα εποχή του Γ' Ράιχ κι εκείνος πιστά υπάκουσε τις εντολές τους ως όφειλε.
Σ' ένα χωριό συναντά ένα νέο παιδί που οι Ερινύες το κατατρώνε για όσα έκανε στον πόλεμο.
- Μα αυτό είναι ευνόητο, ήταν η διαταγή σου, λέει ο Τσίλλιχ.
- Μα αυτό ακριβώς εννοώ. Γιατί δεν αρνήθηκα; Γιατί να υπακούσω σε τέτοια διαταγή;
- Τί εννοείς; Τί άλλο θα μπορούσες να έχεις κάνει;
- Γιατί δεν σκέφτηκα τίποτα πια; Όπλισα, πυροβόλησα. Γιατί δεν υπάκουσα στην ανώτερη διαταγή; Μήπως ήμουν κουφός;
- Ποια ανώτερη διαταγή; Αφού τότε δεν υπήρχαν για σας αντίθετες διαταγές. Την ανώτερη διαταγή την είχε πάρει σίγουρα πρώτος ο λοχαγός σας.
- Μα δεν καταλαβαίνεις; Την πραγματική, την εσωτερική. Την εσωτερική φωνή που ποτέ δεν βουβαίνεται στον άνθρωπο. Ούτε σε σένα, ούτε σε μένα, αφού το ξέρεις.
Σαν ένας άλλος Ιούδας ο Τσίλλιχ τριγυρίζει στην κατεστραμμένη Γερμανία, αναζητώντας μια τρύπα κάτω απ' το Θεό ώστε να κρυφτεί. Αλλάζει τις δουλειές σαν τα πουκάμισα γιατί φοβάται πως κάποιος θα τον αναγνωρίσει. Κρύβεται ακόμα και απ' τους παλιούς του συντρόφους μήπως και τον καταδόσουν. Περνάει νύχτες στα δάση σαν το αγρίμι με τον φόβο του θανάτου να τον κυκλώνει.
Ο Τσίλλιχ, ο άλλοτε πανίσχυρος άνδρας των Ταγμάτων Εφόδου, σπάει.
Το σημαντικότερο όλων -που κάνει αυτή τη νουβέλα πραγματικά σπουδαία- είναι ότι η Ζέγκερς δεν κρίνει τον ήρωα και ούτε καταφεύγει σε φορτισμένες συναισθηματικά περιγραφές ώστε να εκβιάσει την οργή του αναγνώστη απέναντι στον αποδεδειγμένα, εγκληματία Τσίλλιχ.
Αφήνει τα πράγματα να κυλήσουν, τη νομοτέλεια των πραγμάτων να βρει το δικό της δρόμο, σαν το ποτάμι που βλέπει συχνά, πυκνά ο Τσίλλιχ στο ταξίδι του, εκείνο το ποτάμι που τον στοιχειώνει γιατί του θυμίζει πως όσο το βλέπει -αυτό, το ίδιο ποτάμι- οι διώκτες του είναι κοντά, θα τον ανακαλύψουν, θα τον εκτελέσουν, θα πεθάνει. Γιατί;
«... Ποτέ δε θέλησα τη θανάτωση ανθρώπων. Η ενοχή μου είναι απόρροια της υπακοής μου και η υπακοή επαινείται ως αρετή. Αυτή την αρετή μου καταχράστηκαν οι αρχηγοί των ναζί. Αλλά καθώς δεν ανήκω στους αρχηγούς, είμαι θύμα και μόνον αυτοί θα έπρεπε να τιμωρηθούν».
Άντολφ Άιχμαν
Συνταγματάρχης των ΕΣ-ΕΣ και επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο. Θεωρείται ο αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 6 εκατ. Εβραίους. Κατάφερε να διαφύγει στην Αργεντινή όπου απήχθη από Ισραηλινούς πράκτορες. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο στο Ισραήλ για εγκλήματα εις βάρος της Ανθρωπότητας. Απαγχονίστηκε στις 31 Μαΐου του 1962 στην πόλη Ράμλα. Η σορός του αποτεφρώνεται και οι στάχτες της διασκορπίζονται στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου «για να αποτραπεί η κατασκευή οποιουδήποτε μνημείου θα μπορούσε να θυμίζει τον αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος».
ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Ο Τσίλλιχ υπήρξε εξέχων μέλος των Ταγμάτων Εφόδου (SA) του Χίτλερ. Πέρασε από αρκετά στρατόπεδα και φρόντισε να εκτελεστούν χιλιάδες κρατούμενοι. Το Τέλος του πολέμου τον βρίσκει πίσω στο χωριό του, νοικοκύρη πια, ανάμεσα στη γυναίκα και τα παιδιά του, να εκλιπαρεί για την Ειρήνη αφού όλα αυτά τα... δυσάρεστα τελείωσαν. Σωστός νοικοκύρης.Η τυχαία συνάντησή του μ' ένα παρ' ολίγον θύμα του, θα αλλάξει άρδην τη ζωή του. Ο Φόλπερτ υπήρξε κρατούμενος σ' ένα απ' τα στρατόπεδα απ' τα οποία πέρασε ο Τσίλλιχ και τον αναγνωρίζει. Πριν προλάβει να τον πιάσει, ο Τσίλλιχ ξεφεύγει.
Η Ζέγκερς μέσα σε 80 σελίδες καταφέρνει να σε γεμίσει με απόγνωση. Είναι η ίδια απόγνωση που βιώνει ο Τσίλλιχ ο οποίος ανεβοκατεβαίνει κάμπους, μπαινοβγαίνει σε πόλεις και χωριά προκειμένου να σωθεί, να μην τον ανακαλύψουν και τον κρεμάσουν.
Το σπουδαιότερο; Δεν φαίνεται να έχει τύψεις για όσα έκανε. Έως και οι Ευμενίδες τον έχουν εγκαταλείψει. Στο δικό του μυαλό «δεν έφταιγε», παρασύρθηκε από όλους εκείνους που του έταξαν μερίδιο εξουσίας στη νέα εποχή του Γ' Ράιχ κι εκείνος πιστά υπάκουσε τις εντολές τους ως όφειλε.
Σ' ένα χωριό συναντά ένα νέο παιδί που οι Ερινύες το κατατρώνε για όσα έκανε στον πόλεμο.
- Μα αυτό είναι ευνόητο, ήταν η διαταγή σου, λέει ο Τσίλλιχ.
- Μα αυτό ακριβώς εννοώ. Γιατί δεν αρνήθηκα; Γιατί να υπακούσω σε τέτοια διαταγή;
- Τί εννοείς; Τί άλλο θα μπορούσες να έχεις κάνει;
- Γιατί δεν σκέφτηκα τίποτα πια; Όπλισα, πυροβόλησα. Γιατί δεν υπάκουσα στην ανώτερη διαταγή; Μήπως ήμουν κουφός;
- Ποια ανώτερη διαταγή; Αφού τότε δεν υπήρχαν για σας αντίθετες διαταγές. Την ανώτερη διαταγή την είχε πάρει σίγουρα πρώτος ο λοχαγός σας.
- Μα δεν καταλαβαίνεις; Την πραγματική, την εσωτερική. Την εσωτερική φωνή που ποτέ δεν βουβαίνεται στον άνθρωπο. Ούτε σε σένα, ούτε σε μένα, αφού το ξέρεις.
Σαν ένας άλλος Ιούδας ο Τσίλλιχ τριγυρίζει στην κατεστραμμένη Γερμανία, αναζητώντας μια τρύπα κάτω απ' το Θεό ώστε να κρυφτεί. Αλλάζει τις δουλειές σαν τα πουκάμισα γιατί φοβάται πως κάποιος θα τον αναγνωρίσει. Κρύβεται ακόμα και απ' τους παλιούς του συντρόφους μήπως και τον καταδόσουν. Περνάει νύχτες στα δάση σαν το αγρίμι με τον φόβο του θανάτου να τον κυκλώνει.
Ο Τσίλλιχ, ο άλλοτε πανίσχυρος άνδρας των Ταγμάτων Εφόδου, σπάει.
Το σημαντικότερο όλων -που κάνει αυτή τη νουβέλα πραγματικά σπουδαία- είναι ότι η Ζέγκερς δεν κρίνει τον ήρωα και ούτε καταφεύγει σε φορτισμένες συναισθηματικά περιγραφές ώστε να εκβιάσει την οργή του αναγνώστη απέναντι στον αποδεδειγμένα, εγκληματία Τσίλλιχ.
Αφήνει τα πράγματα να κυλήσουν, τη νομοτέλεια των πραγμάτων να βρει το δικό της δρόμο, σαν το ποτάμι που βλέπει συχνά, πυκνά ο Τσίλλιχ στο ταξίδι του, εκείνο το ποτάμι που τον στοιχειώνει γιατί του θυμίζει πως όσο το βλέπει -αυτό, το ίδιο ποτάμι- οι διώκτες του είναι κοντά, θα τον ανακαλύψουν, θα τον εκτελέσουν, θα πεθάνει. Γιατί;
«... Ποτέ δε θέλησα τη θανάτωση ανθρώπων. Η ενοχή μου είναι απόρροια της υπακοής μου και η υπακοή επαινείται ως αρετή. Αυτή την αρετή μου καταχράστηκαν οι αρχηγοί των ναζί. Αλλά καθώς δεν ανήκω στους αρχηγούς, είμαι θύμα και μόνον αυτοί θα έπρεπε να τιμωρηθούν».
Άντολφ Άιχμαν
Συνταγματάρχης των ΕΣ-ΕΣ και επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο. Θεωρείται ο αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 6 εκατ. Εβραίους. Κατάφερε να διαφύγει στην Αργεντινή όπου απήχθη από Ισραηλινούς πράκτορες. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο στο Ισραήλ για εγκλήματα εις βάρος της Ανθρωπότητας. Απαγχονίστηκε στις 31 Μαΐου του 1962 στην πόλη Ράμλα. Η σορός του αποτεφρώνεται και οι στάχτες της διασκορπίζονται στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου «για να αποτραπεί η κατασκευή οποιουδήποτε μνημείου θα μπορούσε να θυμίζει τον αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος».
ΤΟ ΤΕΛΟΣ
της Άννα Ζέγκερς
σελ. 88 - εκδ. Άγρα
μτφ. Γιώργου Δεπάστα
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου